Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T1.pdf/17

subiecti”, i po zdaniu ustnego egzaminu tytuł doktora filozofii, poczem 1. marca 1872 złożył w Wrocławiu egzamin państwowy najwyższego stopnia w geografii i historyi jako głównych przedmiotach, prócz tego jednak jeszcze z całego szeregu działów, między innemi z katolickiej religii i filozofii. Niezadowolił się tem jednak, i w nieustannem dążeniu dalszego kształcenia, korzystał z każdej wolnej chwili, by swą wiedzę rozszerzyć. Podróżuje najprzód po kraju, by poznań jego zabytki, zwiedza Austryą i Węgry, Szwajcaryą, Belgią, Holandyą, kraje skandynawskie, objeżdża całe Włochy, kilkakrotnie przebywa w Anglii i Francyi, wreszcie zapuszcza się w głąb Rosyi. Nie wacha się w starszym wieku składać dalsze egzamina i tak 31 lipca 1884 roku na wrocławskim uniwersytecie uzyskuje patent do najwyższych klas z polskiego i francuskiego, oraz 19 maja 1893 takiż z angielskiego. Władał płynnie prócz polskiego i niemieckiego oraz łacińskiego i greckiego językiem francuskim i angielskim, włoskim i rosyjskim, zagłębiając się zarazem w literaturę każdego z tych narodów.
 Nieraz zdarzało się, że w towarzystwie cudzoziemców wprawiał obecnych w zdumienie, porozumiewając się z każdym w jego języku.
 Rok próby jako nauczyciel odbył od 15. 4 1872—15. 4. 1873 w uczęszczanem wówczas bardzo przez młodzież wielkopolską gimnazyum w Ostrowie i tamże przez półtora roku do 1. X. 1873 pełnił obowiązki nauczyciela pomocniczego za nader niskim wynagrodzeniem. Były to czasy bardzo ciężkie dla nauczycieli Polaków w Ostrowie. Rząd pruski prześladował ich na każdym kroku. Zjeżdżający raz poraz z Poznania urzędnicy, jak prezes rejencyi von Wagner i wiceprezes Steinemann napadali na nich z ostremi przemowami, zarzucając im bez najmniejszego powodu bawienie się w politykę i agitatorstwo. Za każdym zaś razem zapowiadali ci panowie młodym, nieetatowym nauczycielom, że nigdy w W. Księstwie Poznańskiem instalowani nie zostaną.
 Dnia 8 maja 1872 ożenił się Stanisław Karwowski z Maryą Paparona Pstrokońską, córką Juliusza, dziedzica dóbr Głuchowa w Kaliskiem, człowieka o niepospolitem wykształceniu filozoficznem i wybitnego muzyka i Honoraty z Fundament Karśnickich, której rodzicami byli wieloletni męczennik za sprawę narodową na Sybirze Walenty i Paulina z Jordan-Krąkowskich (bliska krewna jenerała ks. Zajączka).
 Z Maryą Pstrokońską miał Karwowski dwóch synów: Adama Ferdynanda, obecnie lekarza-specyalistę w Poznaniu, ożenionego z Anną Halka Łebińską herbu Szaława i Ferdynanda Przemysława, zmarłego dzieckiem na wygnaniu.
 Nastała walka kulturna, a z nią znane przewroty w Księstwie. Udzielali wtedy w Ostrowie religii katolickiej Ks. Edmund ksią-