Strona:Stanisław Ignacy Witkiewicz - Idealizm i realizm.djvu/10

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

w ten sposób i słuszne to jego ograniczenie, zawarte w poglądzie życiowym warto by utrzymać raczej, a nie doprowadzać do tego, aby przez zbytnią ekstensję utraciło po prostu prawo bytu, stając się pojęciem zbytecznym, nie mówiąc już oczywiście o paradoksalnej a nawet w gruncie rzeczy pozbawionej po prostu określonego sensu, koncepcji prof. Leona Chwistka tzw. przez niego „Wielości rzeczywistości“, który to uczony logistyk po prostu nie wiadomo po co pewne poglądy — 3 konieczne (życiowy, fizykalny i psychologistyczny) i jeden zbyteczny (snów i wyobrażeń) tzn. zbyteczny jako pogląd — nazwał sobie rzeczywistościami, car tel était son bon plaisir.
Dlatego, aby uniknąć nieporozumień, proponowałbym następującą terminologię:[1] pojęcia istnienia nie ograniczać zupełnie tak jak to się już czyni w języku potocznym, chyba gdy mówimy o „istnieniu w całości“ (inaczej “Istnieniu“), pisząc to słowo przez wielką literę i używając go w znaczeniu identycznym z Bytem przez wielkie B,[2] a używać go w różnych znaczeniach, zależnie od sposobu istnienia danej „istności“, które to ostatnie pojęcie wyrażać będzie coś wogóle istniejącego, bez względu na sposób jego istnienia. Pojęcie rzeczywistości w ścisłym znaczeniu zachować należy między innymi dla samych Istnień Poszczególnych — stworów żywych i przedmiotów martwych świata zewnętrznego, z pewnym rozszerzeniem do stwierdzonych z rzeczywistością im równą przedmiotów, które wprowadza fizyka.

Ale przedmioty materialne są tylko prawidłowymi następstwami jakości „żywych“, aktualnych, a więc musimy samym tym jakościom przypisać również tę samą rzeczywistość; a wtedy dlaczego mielibyśmy odmówić rzeczywistości tym jakościom, które nie są elementami przedmiotów martwych świata zewnętrznego, n. p. tonom, zapachom itp., które z pewnego punktu widzenia można też traktować zresztą jako „własności“ przedmiotów, luźniej z nimi związane i nie stanowiące ich w ścisłym znaczeniu. A jeśli tak, to czemu odmówić rzeczywistości wspomnieniom jako takim samym dla siebie, a nie w związku z tym co one przedstawiają, wspomnieniom, które są specjalnym gatunkiem jakości (byłych, aktualnie w trwaniu się

  1. Ponieważ faktycznie jest nieustalona, propozycje takie mogą być dozwolone i niepozbawione z góry wartości.
  2. Uważam, że wielkie litery powinny być stosowane do rzeczy (istności) jedynych, tak jak do imion własnych: np. do takich jak Istnienie, Byt, Prawda Absolutna, Czas, Przestrzeń, do nazw nauk poszczególnych (np. Fizyka, Matematyka), do pojęć takich jak: Sztuka, Czysta Forma, Malarstwo, Muzyka itp.