6 Lepszy doma czeski, jak u ludzi reński. — Cinć. 22.
7 Lepszy groch doma, niż w gościnie zwierzyna. — Knap. 385.
8 Miłe doma. — Ryś. cnt. 8; Knap. 498; Czel. 225.
By też i nalepiej w gościnie się mieli, tedy mówią: milej doma; u ludzi dobrze, ale doma wybornie. Gil. Post.
9 Niemasz jako doma. — Knap. 498; Czel. 225.
Niemasz jako w domu. Mas. 352.
10 Nie wszystko ma spełna doma. — Ryś. cnt. 10.
Nie wszyscy doma. Knap. 249; Czel. 564. Nie wszyscy w domu. Mas. 260. On ni má wszyckich doma. Cinć 29; Bystr. 78. § Nie wszyscy spełna doma. Wąp.
O kimś, któremu czegoś brak w głowie, któremu piątej klepki nie dostaje.
Domaczy.
Domaczy niechaj wybaczy.
T. j. gosci winniśmy najhojniej częstować, a domaczy, czyli domowy, domownik niech się byle czym zadawalnia.
Domek ob. Dom.
Domicela św. (7 maja).
Domicela święta zimy nie pamięta.
Dominik.
Fik mik, Dominik. — Lip. str. 109; Kolb. VIII. 276.
Fik mik v. fik wik v. figi migi = wyrazy na oznaczenie postępowania przebiegłego, chytrego, fortelnego, lub lekkomyślnego, bez zastanowienia. Nazwisko Dominik tylko dla rymu wtrącone, podobnież jak i w wyrażeniu: figi migi u Jadwigi.
Dominik św. (4 sierpnia).
Na święty Dominik, kopy z pola mig, mig. — Gluź. 569; Kolb. XVII. 172.
Dominikanin.
Dać komu dominikana.
„T. j. dać komu w podarunku lub dla podkupienia ser, lub kawałek sera.” Sł. Wil., p. w. Dominikanin.
Domowy.
1 Domowego sie nie upatrzy. — Mát. rkp.
2 Domowemi pospolicie gardzimy. — Knap. 199.
Domyślić się.
Domyślisz się, kiedy czarny wół na nogę nastąpi. — Ryś. cnt. 3; Czel. 621.
T. j. nieprzezorny, niedaleko patrzący, dopiero wtedy widzi niebezpieczeństwo, gdy ono jest bliskie, gdy już zapóźno.
Donat św. (21 maja).
Na św. Donata idź po pracę do brata.
Donica.
Gdzie donica rządzi, tam wiercimak błądzi. — Lek. Rz; Haur. Ek; Kolb. III. 198.
T. j. gdzie żona mężem powoduje.
Dopiekać.
Kogo nie dopiéka, ten się nie umyka.
Dorobek.
I boża manna za dorobkiem pada. — Żup. 26.
Dorobić się.
1 Bodajeś się dorobił, jak sól na ukropie.
2 Dorobisz się, jak kot na piecu.
Dorohucza.
W Dorohuczy woda huczy, młyn miele, chleba nie wiele.
„Uszczypliwa przymówka o plonach wsi Dorohucza zwanej, nad Wieprzem w lubelskim.” Lip. M. 268; Dar. 130.
Dorota.
1 Dosiego roku.
Ob. p. w. Rok: Do siego roku.
2 Nie namówisz, nie Dorotka. — Ryś. cnt. 11; Kolb. VIII. 280.
Nie Dorotkam, rzecze który z posłów na pozór, nie dam się ja przekonać prośbą ani groźbą. Opal. Sat.
Nie Dorotkam = nie głupim, nie dam się oszukać, podejść, przekonać.
3 Słodko Dorotko, ale drogo niebogo. — Niewieski w kalend. za r. 1699; Kolb. VIII. 282.
Słodko Dorotko, ale drogo nieboga. Petr. 177. Słodka Dorotka, ale droga nieboga. Glog. 59. Słodko Dorotko, gorzko niebogo! Kolb. VIII. 282.
4 U Dosi nic nie uprosi.
Dorota św. (6 lutego).
1 Na dzień św. Doroty ma być śniega nad płoty. — Wierzb. 164.
2 O świętej Dorocie pójdziesz po błocie. — Wierzb. 164; Kolb. M. I. 116.
3 Po świętej Dorocie, wieszaj chusty na płocie. — Przyb. rkp., dop.
Po św. Dorocie wyschną chusty na płocie. Chocisz. I. 623; Żup. 36. Po św. Dorocie wyschną chusty na płocie; a jak nie schną, to człeka mrozy do chałupy wepchną. Wierzb. 164. — O św. Dorocie wyschną chusty na płocie. Wójc. Gaw. II. 250; Wierzb. 164; Kolb. M. I. 116.
Ob. N. 6.
4 Rzadki dzień św. Doroty bez mrozu, zawiei, słoty.
5 Święta Dorota — miej się do płota.
Ob. N. 8.
6 Święta Dorota suszy chusty u płota.
Ob. N. 3.
7 Święta Dorota! wyratuj z błota.
8 Wedle świętej Doroty naprawiaj człecze płoty. — Wierzb. 164; Kolb. M. I. 116.
Ob. N. 5.
Dorotka ob. Dorota.
Dorwać się.
Dorwał się, jak świnia do pomyj.
Dosia ob. Dorota.
Dosolone.
Dosolone na stole, a przesolone na czole.
