upomina, zły jak djabeł. — Ryś. cnt. 8; Czel. 300.
13 Kto używa doktory, ten zawsze chory.
14 Lepiej żadnego doktora, niż trzech doktorów.
15 Mądry doktór, przyjaciel i grosz zachowany — czasu potrzeby staną za wieniec różany.
16 Najwięcej doktorów na świecie. — Ryś. cnt. 10; Czel. 300.
17 Nic zdrowym po doktorze, i doktorom po zdrowych. — Trzt.
18 Nie poradzi doktór, ani pieniędzy wór. — Żegl. I. 107.
Nie pomoże doktór, ani pieniędzy wór, ani lisia szuba, tylko ty pódź Kuba do wójta. Flor. 94; Mon. Ench. 208; Mon. Gr. 407.
T. j. nie już nie pomoże, śmierć tuż.
19 Nim doktór jednego uleczy, dziesiąci ich umorzy. — Ryś. cnt. 11; Czel. 301; Mas. 30.
20 Papierowy doktór. — Trzt.
Nieuk, a dyplom ma.
21 Ten najlepszy doktór, kto się sam uleczy.
Dokuczać.
1 Co barziej dokuczy, to rychlej nauczy. — Knap. 87; Ern; Czel. 156; Łysk. 56.
Co bardziej dokuczy, to prędzej nauczy. Dąbr. 2. Co barzi dokuczy, to réchli nawuczy. Cen. Kasz. 8. Co dokuczy, to nauczy.
2 Dokucza, jak proch cielęciu.
Proch = choroba, paskudnik zwana.
3 Dokucza, jak wesz w kożuchu.
Dola.
1 Cudza dola pod bok kole.
2 Doli swojej koniem nie objedziesz.
T. j. nie unikniesz tego, co cię ma w życiu spotkać, nie skryjesz się przed losem.
3 Nie wiemy, jaki kołek dola na nas struże. — Trotz, p. w. Kołek.
T. j. nie wiemy co nam życie gotuje, co nas spotka jeszcze.
4 Od złej doli głowa boli.
5 Swoja dola każdego uszczęścić może. — Fred. I. 493.
6 Zła dola a starość każdą myśl ukróci. — Fred. I. 491.
Dolegać.
1 Co kogo dolega, nikt tego nie czuje. — Gem. II. 44.
2 Co kogo dolega, o tym rad mówi. — Now. 12.
3 Gdzie kogo dolega, tam i ręka sięga. — Knap. 238; Flor. 181; Mon. Ench. 189; Gr. Lat. 413; Mon. Gr. 381; Wójc. Przyp. 151; Czel. 187; Mas. 209.
Ob. p. w. Boleć, N. 8.
4 Kogo nie dolega, nie czuje. — Gem. I. 65.
5 Kogo nie dolega, tego i nie boli.
6 Nie wie nikt, eo mię dolega. — Knap. 705; Dykc. I. 46.
Nikt nie wie, co komu dolega. Flor. 148; Mon. Ench. 210; Gr. Lat. 420; Mon. Gr. 409.
7 Trudno się śmiać, gdy co dolega. — Knap. 1177; Żegl. II. 255; Now. 97.
Trudno śpiewać, gdy.... Knap. 1177.
Dolegliwość.
1 Domowa doległość barziej się czuje. — Knap. 199; Ern. 532.
T. j. bardziej nas to boli, obchodzi, co nam samym dolega, co naszemu domowi dokucza, niż to co cudzemu. Doległość = dolegliwość.
2 Na dolegliwość — lekarstwo cierpliwość.
Doległość ob. Dolegliwość.
Dołek ob. Dół.
Dom.
1 Biada temu domowi, gdzie krowa dobada wołowi. — Ryś. cnt. 1; Żegl. I. 8; Wójc. Przyp. 2; Czel. 376; Wurzb. 302; Mas. 90.
Biada temu domowi, gdzie krowa dobodzie wołowi. Żegl. II. 15; Now. 6; Wójc. Niew. 27. Biada temu domowi, gdzie dobodzie krowa wołowi. Kolb. VIII. 250. Biada domowi, gdzie cielę rozkazuje wołowi. Cinć. 5. Biada temu dworowi, gdzie wybodzie krowa wołowi. Lom. 6. Biéda temu dworowi, dze dobádá krowa wołowi. Cen. Kasz. 8. ..., dze domágá krowa wołowi. Wójc. Kasz. 112. § Biada temu domowi, gdzie dobodzie krowa wołowi. Lek. Rz; Niesioł. Stare przysłowie, że złe w tym się domu dzieje, Gdzie pituch jajca niesie, a kwoka zań pieje. Kochow. Epigr.
2 Błogo temu, kto swój własny dom ma. — Flor. 47.
3 Co dom ma, to przyjmij (toć dam). — Knap. 90.
Co dom ma, proszę. Gem. I. 25.
4 Co komu do domu, kie chałupa nie jego. — Cinć. 8.
5 Co w domu, to komu; a co u ludzi, to nam (a co gdzie, to mnie).
6 Dom, dzieci a żona — nienatkane piekło. — Rej. Wiz.
7 Dom jak piekło. — Ryś. cnt. 3.
Dom — piekło nienatkane. Rej. Zwierz.
8 Dom, jak żydowska karczma.
Otworem stojący.
9 Dom nie zając, nie uciecze. — Ryś. cnt. 3.
Dom nie zając. Knap. 203. Dom nie wieś, obiad nie zając. Dąbr. 3. § Dom, kto go ma, nie zając: ani on uciecze, Ani się na sąsiedzkie granice przewlecze. Świat. Dom, nikomu pewnie nie uciecze. Pot. W. Ch.
10 Dom stary i żona stara częstej potrzebują naprawy.
11 Gdy dom wymurujesz, na rok pierwszy najmij nieprzyjacielowi, na drugi od serca przyjacielowi, na trzeci sam mieszkaj dopiero.
