Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/69

formę konkretniejszą, stawia się im Patron, jako opiekun Spółek, w imię dobra spółkowego naprzeciw i stara się sprawę Banku Włościjańskiego wykierować na większą korzyść Spółek. Teraz rozpoczyna się właściwa czynność zapobiegawcza Patrona w sprawie nowej centrali spółkowej. Zaczyna się ścieranie przeciwnych sobie prądów, reprezentowanych z jednej strony przez przewodniczącego Komitetu, z drugiej przez Patrona.
 Mieczysław Łyskowski należał do pierwszych u nas przedstawicieli idei bankowości polskiej. Złożony z urzędu sędziego z powodu udziału w powstaniu styczniowem, wyuczył się bankowości w niemieckiej centrali spółkowej w Berlinie i zabrał się do zakładania banków, z których pierwszy powstał w Toruniu roku 1865-go, drugi w Poznaniu roku 1870-go. Cel przez Łyskowskiego bankom tym wytknięty był daleki, jak wszystko, czego się chwytał. Banki te miały uwolnić społeczeństwo od „dotychczasowych monopolistów“ i stać się „szkołą prawidłowego interesu“, a równocześnie miały w związku z różnemi agenturami i śpichlerzami, powstającymi po miastach i miasteczkach, doprowadzić w końcu do scentralizowania handlu polskiego na polu finansowem, i to w dalszym rozwoju „na długiej linji od Podwołoczysk (nad granicą Dunaju) do Gdańska“… W tym celu dążności jego, które zwłaszcza w czasie „greunderki“ nabierały większego rozmachu, miały się spotkać ze Spółkami. Obie instytucje główne, tak bank poznański jak toruński, brały od samego początku sprawę Spółek pod uwagę i w rzeczy samej służyły z zasady Spółkom znaczniejszym kredytem. Teraz, gdy powstał Bank Włościjański, stanął Łyskowski na jego czele i zamierzał w nowym banku przedewszystkiem uskutecznić myśl centralizacji. Będąc właśnie u szczytu swego powodzenia i znaczenia — posiadając nietylko w sprawach finansowych, ale niemniej w politycznych, „głos rozstrzygający“,