Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/55

idei współdzielczej. Niejedna Spółka, przez Patrona zreorganizowana, była tyle, co nowo założona, i naodwrót, niejedną z nowo założonych zaliczyć można do zreorganizowanych, gdyż, badając ich powstanie, spotkać można się ze śladami i resztkami dawniejszych zabytków spółkowych. Wszystkie zaś Spółki powyższe coraz bardziej znamionuje jednolitość wewnętrzna, która na zewnątrz objawia się we wspólnej nazwie „Banków Ludowych“. Jeżeli chronologicznie postawimy szereg Spółek, powstałych przed Patronatem Szamarzewskiego wedle pierwotnej ich firmy, to przekonamy się, że niema wśród nich ani jednej, któraby mianowała się „Bankiem Ludowym“. Wszystkie one, w liczbie, dochodzącej prawie do półsetki, zowią się Towarzystwami, Stowarzyszeniami, Kasami itd. Dopiero Szamarzewski, wprowadzając nowe zasady do Spółek, zmieniał często firmę dawniejszych, a nowym dawał nieznane dotąd i z początku nie przez wszystkich chętnie widziane miano „Banków Ludowych“. Chociaż Szamarzewski przy nazwie tej się nie upierał i w projekcie do ustaw wzorowych pozostawiał w tym względzie zupełną swobodę jako „rzeczy upodobania“, sam jednakże z lubością posługiwał się tą właśnie firmą. To też, począwszy od Patrona Szamarzewskiego aż po nasze czasy, ciągnie się jednolity pas „Banków Ludowych“, zwiastujący nową dla Spółek erę.
 Do zakładania nowych Spółek zabrał się Szamarzewski od samego początku swego urzędowania. Pod tym względem szedł śladem swych poprzedników, którzy usilnie dążyli do krzewienia idei spółkowej, ale tylko za pomocą piśmiennej, a więc mało skutecznej propagandy. Szamarzewski nie pomijał jej bynajmniej, owszem, za pomocą listów otwartych, odezw i prywatnej korespondencji, szukał ludzi i budził chęć do tworzenia nowych Spółek. Najwięcej jednak zdziałał wówczas, gdy sprawę nowo tworzącej się Spółki brał we własne ręce i sam pod