rozwija się Kasa oszczędności i pożyczki zaraz w swych początkach nader pomyślnie, zachęcając dziarskich rzemieślników średzkich do coraz to dalszych i śmielszych pomysłów. Liczne potrzeby, materjalne i moralne, gospodarcze i społeczne, w braku własnej państwowości i znikąd nie zaspakajane, pobudzają, pod przewodnictwem ruchliwego prezesa Towarzystwa i dyrekcji Kasy, dzielną młódź średzką, do wytwarzania sobie różnych środków pomocy wzajemnej. Skupieni w swem Towarzystwie, radzą sobie Średzianie, jak umieją, a nie mając przed sobą żadnych wzorów, czytają statuta Kasy powiatu czarnkowskiego i informują się w Towarzystwie Poznańskiem. Młodzież pragnie bawić się i kształcić, chce urządzać przechadzki, przedstawienia, nabożeństwa, chce pomoc nieść chorym i pogorzelcom, chce wspierać rodziny zmarłych członków, chce nietylko pożyczać pieniądze i oszczędzać, ale pragnie równocześnie taniej kupować towary, pragnie uniknąć drogiego pośrednictwa, a nawet zakup towarów w swoje własne ująć ręce. Tak, stosownie do wzmagających się, a raz już wzbudzonych potrzeb, wyłaniają się z matczynego organizmu Towarzystwa rzemieślniczego nowe odnogi. Obok głównej Kasy oszczędności i pożyczki, zasilanej składkami, ofiarami, udziałami, depozytami i pożyczkami, wytwarzają się różne inne Kasy, jako to: Kasa pogrzebowa, Kasa chorych i pogorzelców, Kasa kościelna, Towarzystwo konsumcyjne, Handel markami, Handel skórami. Taki system kas, wytworzony samorodnie z potrzeb rzemieślników średzkich, aczkolwiek ruchliwości ich wystawia świadectwo jak najlepsze, nie mógł w ograniczonem kole swej działalności sprostać wielkiemu zadaniu od razu. To też, czerpiąc swe soki żywotne li tylko z ciasnego bruku średzkiego, usycha i odpada z czasem jedna po drugiej gałąź samopomocy gospodarczej i społecznej, a ostaje się tylko jedna, pierwsza, najsilniejsza odnoga
