Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/26

nie połączone Kasy oszczędności i pożyczki dla niższych stanów…“
 Przybywszy do Środy, Szamarzewski nie mógł i nie chciał wobec tych potęgujących się dążności społecznych i narodowych pozostać obojętnym. Hasła demokratyczne, jeszcze z roku 1848-go dobrze mu znane, znajdują żywy odgłos we wraźliwej i zapalnej duszy młodego kapłana. Hasła te, własnym trudem i znojem uznane, nie były w pojęciu Szamarzewskiego czczym i pustym tylko frazesem, bezwiednie powtarzanym z ust do ust, owszem, była to twarda życiowa prawda, której potrzebę poznał wśród niedostatku własnego, jako jeden z wielu tych maluczkich. Teraz, jako kapłan, przenosząc tych uczuć ból z własnego kąta na szersze pole społecznych potrzeb, idzie z tymi, co w pracy zbiorowej nad dobrem publicznem, w zakładaniu Towarzystw, Kas oszczędności i pożyczki, widzą jeden z najcelniejszych środków ku podniesieniu materjalnego i moralnego bytu szerszych warstw ludowych.
 Myśl Kas oszczędności i pożyczki nie była wówczas nowa w społeczeństwie naszem. Powstała ona u nas i doprowadziła do namacalnych rezultatów już przed jakiemi lat 10-ciu, w czasie Ligi Polskiej. Wówczas, pod wpływem zdobycia praw konstytucyjnych, głoszono u nas z siłą i zapałem poraz pierwszy wzniosłe hasła idei asocjacji i krzątano się raźno około zakładania Kas oszczędności i pożyczki. Tak powstały, nawet po rozwiązaniu Ligi Polskiej, pierwsze Spółki i Towarzystwa w powiatach: średzkim, śremskim, inowrocławskim, kościańskim, wrzesińskim itd. Towarzystwo oszczędności w Środzie było jedno z pierwszych i tu powstała po raz pierwszy myśl, wyrażona przez usta Wolniewicza, aby „zjednoczyć Kasy oszczędności z Kasami pożyczki“. Ale niemal wszystkie te Spółki i Towarzystwa, Kasy oszczędności i pożyczki, zabezpieczenia wzajemnego