Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/199

polityczne jako i tamtejsze stosunki spółkowe. Gdy w r. 1877-ym zanosiło się w Bytomiu na założenie jakiegoś Banku Ludowego na gruncie śliskim i niepewnym, wówczas prezes w Komitecie, Łyskowski, daje swe gromkie napomnienia, potępia niebezpieczną praktykę, na jaką się z tej okazji zanosiło i robi z tego powodu porównania, mówiąc np. o monachijskiej „Adeli Spitzeder redivive“. W roku następnym 1878-ym odzywa się głos Komitetu, choć znowu nie oficjalnie, w sprawie Spółek górnoślązkich i tak przemawia: „Miejmy tylko pieniądze w kasie Związku, a potrafimy przez Patrona i Komitet nasz i tam z pomocą zawitać. Tam lichwie niecnej i wyzyskaniu niezaradności jeszcze nikt na dobre w oczy nie zajrzał. Gwałt wielki, ażeby się o to jak najprędzej stało“. Ale sprawa Spółek górnoślązkich wciąż jeszcze szła w odwłokę, przedewszystkiem pewnie ze względu na brak funduszów związkowych. Dopiero w roku 1881-ym zdziałano coś pozytywnego. Komitet zdecydował się, oczywiście samowolnie, poddać Spółki górnoślązkie pod Patronat ks. Szamarzewskiego i postanowił przez Patrona na miejscu zaczerpnąć wiadomości o Spółkach górnoślązkich. Mianowicie, wychodząc ze założenia, „że na Górnym Ślązku bracia nasi, którzy naszym językiem mówią, myślą i czują, mają założone Spółki na podstawie prawa z 4. 8. 1868-go, przeto Komitet swego Patrona stanowi także dla Górnego Ślązka i nadaje konsumom górnoślązkim to prawo, że mogą się o radę pytać Komitetu i Patrona, a Komitet i Patron zaś przyjmuje obowiązek opiekowania się Spółkami górnoślązkiemi“.
 Na takiej podstawie udaje się Patron Szamarzewski w podróż spółkową na Górny Ślązk, aby zbadać stosunki spółkowe na miejscu i wytworzyć sobie dokładny obraz o stanie Spółek i ich usposobieniu. Z niełatwego tego zadania wywięzuje się Patron w sierpniu roku 1881-go.