Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/164

leżała do akcjonarjuszów Banku Związku. Był to podskok, jakiego w życiu związkowem Spółek w tej mierze, przynajmniej pod względem relatywnym, nie było nigdy. Ale nagły ten zwrot miał znaczenie zasadnicze. Odtąd linja rozwoju związkowego postępuje hyżo naprzód. Związek, co się tak trudnym i ociężałym posuwał krokiem, rozwijał się teraz w szybkiem tempie. Życie Związku, za sprawą nowej centrali, jakby zakwitło nowem, z roku na rok pełniejszem i bujniejszem życiem.
 Pozostaje nam nadto do omówienia znaczenie Banku Związku pod jednym jeszcze względem, mianowicie pod względem uspołecznienia Związku. Jeżeli chodzi o dalszy rozwój sił społecznych w Związku, to znaczenie Banku Związku, a zwłaszcza ruchu spółkowego, z którego powstał, wywołało ewolucję najznamienitszą.
 Dążność do demokratyzacji Związku a założenie centrali spółkowej, tak jak ją pojmowały czynniki decydujące, były sprawami ściśle za sobą złączonemi. Centala spółkowa była tylko częścią programu demokratycznego, ale częścią najważniejszą, bo jego stroną materjalną. Dążył on do tego, aby kontakt, którego nie było i spójnię, której brakło między górą i dołem, przeprowadzić i uskutecznić w cale. Zachodzi teraz pytanie, o ile zadanie to zdołał tenże ruch spółkowy spełnić i zamysły swe w życie wprowadzić. W tym celu przyjrzyjmy się najpierw Związkowi, a potem Bankowi Związku.
 Co do Związku, to w rzeczy samej od r. 1882-go rozpoczął się skład Komitetu przeistaczać rzeczywiście, chociaż w Ustawach, jak to wprzódy zamierzano, pod tym względem żadne nie zaszły zmiany. Po pierwszem wstrząśnieniu, które nastąpiło z powodu wystąpienia Spółek, a zwłaszcza Spółki Poznańskiej, opróżniły się w Komitecie dwa miejsca, które zajęli przedstawiciele Spółki Poznańskiej, a zwolennicy Banku Związku. W następ-