Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/106

w swej władzy wykonawczej mimo podziału jednolita i jednoszczytowa, rozdzieliła się na dwa i do tego nierówne szczyty, mianowicie na Komitet, formalnie w przewodniczącym swym wywyższony, i na Patrona obniżonego.
 Wedle Ustaw, które dysharmonję tę do Związku wprowadzały, miał Komitet do spełnienia formalności następujące: Wybierał Patrona, oznaczał wynagrodzenia dla niego, rozstrzygał o konieczności podróży patronackich, przedsiębranych w interesie Spółek, stanowił o dniu zwołania i o porządku obrad Sejmików, decydował o przyjęciu do Związku. Wogóle decyzja o wszelkich czynnościach Patrona spoczywała w jego ręku. Patron natomiast był przedewszystkiem wykonawcą uchwał komitetowych. A więc cały ciężar pracy praktycznej, odnoszący się do rozpowszechnienia Spółek, służenia im radą, odwiedzania ich, sporządzania dorocznego etatu, wydatków z kasy związkowej, wydawania pism, zbierania materjałów statystycznych, zapraszania na Walne Zebrania i narady Komitetu, — cały ten ogrom pracy praktycznej spoczywać miał na plecach Patrona, ale nałożony i odważony ręką Komitetu. Patron miał być ustawicznie czynny, ale w czynach swych był uzależniony od Komitetu, w którym posiadał jeden tylko głos. Miał być „okiem czuwającem“ i „głosem ostrzegającym“, ale tylko przez władzę komitetową.
 Taka organizacja związkowa, podzielona na dwie nierówne części, była w praktyce dziwolągiem, który w tej formie nie mógł działać skutecznie. Komitet, składający się z kilku członków, pozostawał w luźnej tylko i pośredniej styczności ze Spółkami, Patronat natomiast, przedstawiany jedynie przez osobę Patrona, choć z życiem Spółek ściśle i bezpośrednio związany, był Komitetowi podporządkowany. To też uchwały Komitetu nie mogły być zawsze wyrazem istotnych potrzeb spółkowych.