odprawiać musiał. Wobec tych dowodów zdaje się, że władza sądownicza oprawców nie powinna podlegać żadnéj wątpliwości. Chodzi więc tylko teraz o oznaczenie spraw, które justycyjaryjusz mógł sądzić, tudzież o oznaczenie osób, które jego władzy sądowniczéj podlegały. Co się tyczy pierwszego pytania, o ile ono dotyczy czasu przed zniesieniem oprawców w r. 1386, to na nie odpowiedzi wyczerpującéj wprost dać nie możemy, dopiero z zestawienia przywileju dla arcybiskupstwa Gnieźnieńskiego z źródłami z czasu po r. 1386 możemy jakieś mniéj lub więcéj pewne wyciągnąć wnioski. Władzę sądowniczą oprawców po r. 1388 wyraźnie określa przywiléj piotrkowski stanowiąc że: „iustitiarius nullam habebit facultatem quempiam iudicandi vel sententiandi praeterquam furem cum rebus furtivis notorie deprehensum, vel in foris publice proclamatum et proscriptum, quem, iustitie debitum exequendo, poena capitis plectere valeat”[1]. Z tego okazuje się, że skoro przywilej ten był wydany po zniesieniu urzędu oprawców w r. 1386, przeto słowa jego tak rozumieć należy, że przed r. 1386 posiadali oprawcy władzę sądowniczą obszerniejszą, która jednakowoż przywilejem z r. 1388 ograniczoną została tylko do sądzenia złodziei na gorącym uczynku schwytanych, lub publicznie wywołanych i z pod prawa wyjętych. Wprawdzie możnaby jeszcze tłómaczyć myśl tego postanowienia w ten sposób, że prawodawca nie chciał władzy oprawców ograniczać, lecz tylko władzę, jaką przed r. 1386 posiadali, jasno określić i w ustawie sformułować w tym celu, aby nie dać powodu do nadużyć lub wkroczenia w kompetencyją innych urzędów. Tłómaczeniu jednak takiemu sprzeciwiają się inne wzmianki w źródłach, z których widoczném jest, że przed forum justycyjaryjusza przed r. 1386, oprócz wyrażonych w powyższym przywileju, wiele jeszcze innych spraw należało. Przywilej bowiem dla arcybiskupstwa Gnieźnieńskiego dozwala oprawcy arcybiskupa, którego
- ↑ Wedle wersyi Bandtkiego Jus Polonicum p. 193 zamiast plectere valeat jest „punire debet” tekst jednak w kodeksie Wielkopolskim jest poprawniejszy.
