więcéj wolnego a mniéj ukrytego cieplika, czyli, że cieplik ukryty, stał się w części wolnym; para więc 145° miałaby tylko 650° — 145 = 505° ukrytego, a 145° wolnego cieplika, gdy para 100° posiada 550° ukrytego a 100° wolnego cieplika.
Jeżeli parę wpuścimy do zimnéj wody, która ją, zupełnie pochłonie, to woda całkowicie lub téż znaczna jéj część, zagrzeje się aż do zagotowania. Jeżeli zaś to połączenie pary z wodą, nastąpiło w zamkniętém naczyniu, to skutkiem tego połączenia pary z wodą, następuje czczość czyli próżnia (vacuum) w miejscu, które przedtém para zajmowała, a boki naczynia wystawione są wtedy, na całkowite ciśnienie powietrza zewnętrznego, gdyż niema już od wewnątrz żadnego oddziaływania pary. Ten
od rozszerzalności merkuryuszu i przeciwnie, za zmniejszeniem się temperatury, opada zaraz merkuryusz w rurce. Podnoszenie się i spadanie merkuryuszu jest tém widoczniejsze, imwiększą jest średnica kulki w stosunku do średnicy rurki. Jeżeli rurka jest doskonale kalibrową t. j. jeżeli w całéj długości posiada jeden i tenże sam przekrój, to podnoszenie się i opadanie słupka merkuryuszu, bywa jednostajném. Dla uwidocznienia owych zmian temperatury, umieszcza się na rurce skalę, na któréj oznaczają się dwa główne punkta t. j. punkt wrzenia i punkt marznięcia, a odległość pomiędzy owemi punktami dzieli się na dowolną liczbę części, które się nazywają stopniami czyli gradusami. Ta zasadnicza odległość dzieli się na 80, 100 i 180 części. Pierwszy podział nazywa się skalą Réaumura, drugi Celsiusza, a trzeci Fahrenheita.
Skale Réaumura i Celsiusza to mają wspólnego, że liczenie na nich podziałów zaczyna się od 0 (zera) t. j. punktu marznięcia czystéj wody, ku punktowi wrzenia dodatnio, a na dół od zera czyli od punktu marznięcia rachując, ujemnie; zkąd temperatury wyższe od zera, oznaczają się znakiem + (więcéj), a niższe od zera, znakiem — (mniéj). Na skali zaś Fahrenheita, punkt marznięcia oznaczony jest cyfrą + 32, a punkt wrzenia cyfrą 212.
Ażeby oznaczyć skalę podług której podaną jest temperatura, dodawać się zwykło po za liczbą stopni, głoski: R, C, albo F.
Przed stopniami poniżej punktu marznięcia, należy dodawać znak ujemny (—), przed cyframi nie mającemi żadnego znaku, należy się domyślać znaku dodatniego (+).
