145° cztery razy tak silnie jak powietrze atmosferyczne; i w tym ostatnim wypadku, mamy ciśnienie wewnętrzne pary na każdy cal kwadratowy kotła 4 × 15 = 60 funtów, które się zowie ciśnieniem bezwzględném; że zaś na każdy cal kwadratowy, ciśnie 15 funtów zewnętrznego powietrza; zatem rzeczywiste czyli użyteczne ciśnienie wewnętrzne pary, wynosić będzie tylko 3 atmosfery czyli 45 funtów na cal kwadratowy powierzchni kotła, które zowie się znowu ciśnieniem względném.
Do wytworzenia się pary i do utrzymania jéj w tym stanie, potrzebna jest wielka ilość cieplika. Doświadczenia przekonały, że woda do przejścia w stan pary i do utrzymania się w tym stanie, potrzebuje 650 jednostek czyli stopni cieplika, z których tylko 100° daje się czuć i termometrem zmierzyć. Jeden funt pary zawiera biizko 6½ razy tyle cieplika co jeden funt wody, gdy tymczasem oboje pokazują tylko temperaturę 100°. Jeżeli 1 funt takiej pary, połączymy z 5½ funtami wody temperatury 0°, to woda ogrzeje się do 100°. Ażeby jeden funt wody 0° do punktu wrzenia doprowadzić, potrzebujemy do tego 100 jednostek cieplika, aby ją zaś wyparować, potrzeba jeszcze 550 takichże jednostek cieplika. Te więc 550 stopni czyli jednostek, których nie wskazuje termometr, nazywamy cieplikiem ukrytym albo utajonym; zaś 100° czyli jednostek termometrem okazanych, nazywamy cieplikiem wolnym lub widzialnym. Przypuściwszy, że summa ukrytego i wolnego cieplika pary, jakiegokolwiek prężenia, jest zawsze tą samą, mianowicie 650° Celsiusza, 520° Réaumura, 1,378° Fahrenheita [1] to w skutek tego przypuszczenia wypada, że para wyższéj temperatury, będzie miała stosunkowo
- ↑ Najwygodniejszym w użyciu i najpowszechniejszym ciepłomierzem czyli termometrem, jest termometr rtęciowy czyli merkuryalny. Składa się on z rurki szklannéj doskonale cylindrycznéj, zakończonéj kulką wewnątrz pustą. Kulka ta i część rurki napełnione są merkuryuszem. Z podnoszeniem się temperatury (ciepłoty) rozszerza się merkuryusz i wznosi się w rurce, ponieważ rozszerzalność szkła jest mniejszą
