Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/490

– 444 –

mieniać. Od początku lipca 1866 r., na rzeczonéj przestrzeni położono szyny stalowe lane, pochodzące od J. Brown’a z Sheffield (1863).
 Od tego czasu nie potrzebowano już zupełnie szyn zmieniać, choć ruch powiększył się znacznie, każda szyna stalowa przetrwała 3–4 szyn żelaznych. A ponieważ szyna żelazna 18 stopowa kosztowała talarów 28, zatém pokazał się zysk oczywisty przez zaprowadzenie szyn stalowych, bo przeszło 11 talarów na każdéj szynie.
 Niezmiernie ważne i interesujące robił doświadczenia p. Wöhler, główny mechanik drogi żelaznéj dolno-szlązkiéj, w celu wynalezienia granic sprężystości szyn, z rozmaitych materyałów.
 W tym celu podpierał on szyny w odległości 1,02 metra a w środku takowe obciążał. Granice sprężystości czyli elastyczności pokazały się jak następuje:
 a) Szyny z żelaza drobno-ziarnistego z Huty Królewskiéj przy 241 centnarach (3-ch pudów) obciążania na 1 cal □.
 b) Szyny ze stali pudlowéj z Funk i Elbers przy 295 centnarach obciążenia na 1 cal □.
 c) Szyny stalowe lane Kruppa przy 385–448 centnarów na 1 cal □.
 Granica więc sprężystości szyn stalowych była 1,4 do 1,8; zatém średnia 1,6 razy tak wielką jak żelaza drobno-ziarnistego. Szyny stalowe lane, łamano następnie za pomocą tłoczni hydraulicznéj, gdzie odległości podpór pozostawiono te same t. j. 1,02 metrów. Jednę szynę wygięto przez podeszwę aż do 130 millimetr. drugą przez głowę do 110 millimetr., a trzecią do 280 millimetr., bokiem, pod ciężarem około 1400 centnarów, a złamanie nie nastąpiło i nigdzie nie było najmniejszych śladów pęknięcia lub rysów. Doświadczenia znowu inżyniera Lochnera w Dreźnie, robione na szynach podpartych w odległości 0,6 metra, za pomocą tłoczni hydraulicznéj, przekonały, że szyny z żelaza drobno-ziarnistego Nowo-szkockiego, łamały się pod ciśnieniem 756 centna-