Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/484

– 438 –

 Częściami obcemi napotykanemi w surowcu, są głównie: siarka i fosfor, mniéj lub więcéj szkodliwe żelazu i stali. Bardzo nawet mała ilość siarki znajdująca się w surowcu, już stanowi przeszkodę processowi dobrego szwejsu; gdy znowu nieznaczna nawet ilość fosforu, daje tak nazwane zimno-łamliwe żelazo, czyli żelazo kruche.
 Przy fabrykacyi szyn należy unikać surowcu zawierającego siarkę, albowiem pakietowane sztaby nie będą się mogły dobrze zeszwejsować; zaś surowcu zawierającego fosfór, który jakkolwiek bardzo dobrze szwejsuje żelazo, przynajmniéj na podeszwy szyn nic należy używać.
 Zadaniem procesu fryszowania jest z surowcu produkować żelazo kute i stal przez odjęcie mu węgla, w części lub całości, i przez wyłączenie zeń wszelkich obcych części szkodliwych żelazu.
 Proces fryszowania odbywa się: albo na otwartych ogniskach, gdzie materyał opałowy styka się bezpośrednio z surowcem; albo téż w piecach pudlowych, w których tylko płomień i gorące gazy paliwa, stykają się z surowcem; albo téż w retortach Bessemera, gdzie tylko wtłoczone powietrze spotyka się z roztopionym surowcem.
 W otwartych ogniskach można uskutecznić proces fryszowania tylko za pomocą węgla drzewnego, i dla téj przyczyny jako téż z powodu większéj straty żelaza, fryszowanie na otwartych ogniskach wypada znacznie kosztowniéj, niż inne sposoby fryszowania. Dla tego dziś do fabrykacyi szyn, używa się tylko pieców pudlowych i retort Bessemerowskich.
 Jeżeli przez fryszowanie odciągniemy zupełnie surowcowi węgiel, to produkt stanie się żelazem kutem.
 Jeżeli zaś surowcowi odciągniemy tylko węgla ½ do 2%, to produkt stanie się stalą.
 Wszystko jest jedno, czy mamy produkować stal, czyli téż żelazo; albowiem postępowanie w piecach pudlowych i retortach Bessemera, będzie jedno i to samo, gdyż zadaniem jest obudwóch processów nie tylko wyłączyć węgiel ze składu surowcu w części