Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/30

– XVIII –

drewniane drogi, w miejscach, gdzie się najwięcéj zużywały, kawałkami żelaza kutego obijali. Odtąd rozwijały się powoli koleje żelazne, na które używano szyn z lanego żelaza.
 Koleje żelazne zawdzięczają swój byt tym samym usiłowaniom i potrzebom, które nauczyły budowania wszelkich dróg w ogólności, a mianowicie handlowi, który wymagał zbliżenia miast i ludzi do siebie. Stan dróg i ich liczba w jakimkolwiek kraju, jest najpewniejszą wskazówką jego dobrobytu i oświaty.
 W pierwszych początkach, konstrukcya szyn i wagonów była tak niedostateczną, że ludzi nie przewożono kolejami żelaznemi, ale używano ich tylko do przewozu rudy w kopalniach, przy pomocy siły ludzkiéj lub zwierzęcéj. Na wielkie wyniosłości wyciągano wozy za pomocą lin i wind ustawionych na górze, i tu spostrzegamy najpierwszą maszynę parową stałą, zamiast siły ludzkiéj i zwierzęcéj, do poruszania wind zastósowaną. Do dnia dzisiejszego jeszcze w Walii i Szkocyi w dystryktach węglowych, wozy naładowane węglem, wyciągają się na strome pochyłości, za pomocą maszyn parowych stałych.
 W r. 1814 Jerzy Stephenson, ojciec kolei żelaznych, wykonywał pierwsze próby ze swoją maszyną parową, na kolei kopalnianéj niedaleko miasta Newcastle upon Tyne, z kołami gładkiemi; a ponieważ powiodły się takowe, zbudował więc w swojéj fabryce bardzo wiele parowozów, które od r. 1815 czynnemi były w dystryktach kopalnianych Newcastlu.
 Jakkolwiek jego maszyny, bardzo wolny ruch miały, wziął jednakże na nie patent w r. 1817. Wolny ruch jego maszyn był powodem, że nikt nie przypuszczał, aby kiedykolwiek wo-