Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/259

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
– 213 –

Obręcze żelazne posiadają własność większego ściągania, aniżeli obręcze stalowe; dla tego obręczom żelaznym daje się miarę ściągania 1 do 1½ millimetr. na każden metr średnicy koła, gdy obręczom stalowym daje się tylko najwyżéj 1 millimetr, a obręczom Kruppa tylko 610 millimetra. W tym celu rozgrzewa się jednostajnie obręcz w okrągłym piecu płomiennym, a czas 5 do 7 minut jest wystarczającym do rozgrzania jéj na kolor ciemnoniebieski (230°–250° R.) i do powiększenia średnicy 862 milim. o 2 millim. Po rozgrzaniu obręczy, ustawia się ją poziomo w chłodnicy, obracając śladokręgiem (Spurkranz) w górę, a oś opatrzoną już kołami wiesza się pionowo na kranie. Za pomocą tego kranu wsuwa się naprzód jedno koło do rozgrzanéj poprzednio i rozszerzonéj obręczy, a gdy koło zajęło już w niéj należyte miejsce, chłodzi się obręcz za pomocą wody; następnie wodę z chłodnicy wypuszcza, drugą obręcz również rozgrzaną ustawia, oś za pomocą kranu drugim końcem obraca i w drugą obręcz zasadza; a zmierzywszy śladomiarem (Spurmass) odległość pomiędzy kołami i przekonawszy się, że ta 1,36 metra wynosi, ochładza się drugie koło wodą.
W ten sposób opatrzone obręczami koła, biorą się z osią na tokarnię i podług oznaczonego profilu otaczają od zewnątrz, podług jednéj i téj saméj średnicy. Następnie biorą się koła pod wiertarnię, pod którą wiercą się otwory na nity i śruby, dla złączenia obręczy z kołami. Otwory te borują się albo ręcznie za pomocą tak zwanéj grzechotki (Knarre), lub téż za pomocą bormaszyny Samana, borującéj w 12 godzinach 48–54 otworów [1].

Figura 93 przedstawia połączenie obręczy z kołem za pomocą nitów. Połączenie obręczy z kołem za pomocą śrub (figura 95), jest takie samo, z tą tylko różnicą, że nit opatrzony bywa gwintem, mutrę zaś stanowi gwint wycięty w obręczy aa.

  1. Bormaszyna ta produkowaną była na ostatniéj wystawie paryzkiéj 1867 r. — opisaną zaś jest: w „Organ für die Fortschritte des Eisenbahnwesens, 1868, p. 127.“