Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/242

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
– 196 –

małość, robiono przeto późniéj szprychy proste i dano im przekrój litery (T) lub krzyża (+); oprócz tego opatrywano piasty szczelinami tak, że tworzyły trzy lub więcéj wycinków, które przy uginaniu się szprychów, mogły się nieco poddawać. Szczeliny te po ostygnięciu żelaza, zapełniały się kawałkami blachy, a piasty ściskały się z obu stron żelaznemi obręczami, wsadzanemi na gorąco.
Mamy niektóre przykłady, że koła tego rodzaju, oddawały nieraz kolejom żelaznym bardzo wielkie usługi, przebiegały bowiem bardzo wielkie przestrzenie, czasami do 100,000 kilometrów wynoszące, bez zużycia się powierzchni biegowych i nie pęknąwszy nigdzie. Ale takie korzystne wypadki, należy głównie przypisać dobremu przymiotowi metalu i troskliwéj robocie przy odlewaniu, albowiem sama konstrukcya ma bardzo wiele przeciwko sobie zarzutów.

77. Jaka jest konstrukcya kół szalowych żelaznych lanych?

Zastósowanie w praktyce kół szalowych (tarczowych) żelaznych lanych, daje tylko dobre rezultaty przy zachowaniu następujących warunków:
a)   Gdy do ich odlania używamy żelaza twardego i zarazem ciągłego.
b)   Gdy powierzchnię biegową koła tak zahartujemy, aby się mogła dostatecznie opierać tarciu o szyny.
c)   Nadając kołu taką formę, aby zastygający korpus mógł się jeszcze ściągnąć, choć obwód koła wprzódy zastygnięty, przedstawia już pewien opór.
d)   Nakoniec, aby koło w czasie użycia przedstawiało dostateczną sprężystość, to jest, aby na obwodzie nie pękało, w skutek uderzeń powstałych na nierównéj kolei.