Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/241

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
– 195 –

i)   Koła podwójne tarczowo-blaszane, z piastą, żelazną laną i obwodem żelaznym lanym, (system Fiedlera).
k)   Takież same koła z obręczą walcowaną przynitowaną (system Heusinger’a).
l)   Koła tarczowe żelazne kute, z przynitowanym obwodem i naciągniętą obręczą.
m)   Takież same koła, z nadszwejsowanym obwodem i naciągniętą obręczą.
n)   Takież same koła, z nadszwejsowaną obręczą (system Daelen’a).
o)   Koła tarczowe drewniane, z piastą żelazną laną a obręczą walcowaną.

76. Jaka jest konstrukcya kół żelaznych lanych szprychowych?

Koła żelazne lane szprychowe z obręczą laną, użytemi zostały pierwszy raz przez Jerzego Stephenson’a w r. 1825, przy otwarciu kolei Stockton-Darlingtońskiéj, tak pod parowozami, jako téż i pod wagonami. Aby obwód koła, t. j. powierzchnię biegową, jako wystawioną na działanie tarcia, jak najtwardszą uczynić, obwód koła nie formuje się w piasku, ale odlewa się w szali, czyli muszli (coquille) żelaznéj lanéj, czysto wytoczonéj. Żelazo lane zetknięte z metaliczną ścianą formy, stygnie bardzo prędko na obwodzie obręczy, i nadaje jéj tym sposobem potrzebny hart, czyli twardość. Szprychy zaś i piasta, muszą pozostać miękkiemi, dla tego formują się i odlewają w piasku i studzą się powolniéj od swojéj obręczy. Muszą one posiadać własność ustępowania, nie oddziaływając na koło, gdyż inaczéj pękałyby przy wciąganiu koła na oś, lub w czasie biegu pociągu.
Ażeby pękaniu zapobiedz, robiono z początku szprychy kół o przekroju prostokątnym ( ) i formy esowój (S); ponieważ jednak takie przekroje, bardzo małą posiadały wytrzy-