Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/210

– 164 –

 Dwa są. rodzaje kierowników stawidłowych:
 1)   Kierowniki z jedném stawidłem, i
 2)   Kierowniki z dwoma stawidłami.
 Kierowniki zwykle tak się urządzają, iż nie wpuszczają pary do cylindra przez cały bieg tłoka, ale tylko przez pewien czas krótszy albo dłuższy, ale zawsze mniejszy od czasu, jakiego tłok potrzebuje do odbycia swojéj drogi, od jednego do drugiego końca cylindra. Gdy zamkniemy dalszy przypływ pary do cylindra, np. w ¼ części skoku tłoka, to takowa działać będzie daléj jedynie swojém rozszerzaniem, to jest rozprężliwością, czyli jak się mówić zwykło, swoją ekspansyą. To wcześniejsze lub późniejsze zamknięcie przypływu pary do cylindra, czyli mocniejsza lub słabsza ekspansya pary, daje się bardzo dobrze uskutecznić za pomocą jednego tylko stawidła, ale pokazało się, jak to niżéj obaczymy, że rozdział pary z pomocą jednego stawidła, w pewnych okolicznościach jest niekorzystnym, i dla tego to używa się także kierowników z podwójnemi stawidłami, umieszczając nad stawidłem rozdawczém (Vertheilungsschieber), jeszcze drugie tak zwane stawidło ekspansyjne (Expansionsschieber), które ma jedynie za cel, parę z kotła do skrzynki stawidłowéj wpuszczać i takową we właściwym czasie zamykać; drugie zaś stawidło pod spodem będące, tak zwane rozdawcze, takową parę wpuszczać kanałami, z jednéj lub drugiéj strony cylindra.
 Ruch stawideł, z małym tylko wyjątkiem uskutecznia się za pomocą tak zwanych mimośrodów kołowych. Przy kierownikach jednostawidłowych, używa się jednego lub dwóch mimośrodów; jednego wtedy, gdy ruch obrotowy maszyny odbywa się tylko w jednym kierunku; dwóch zaś, gdy maszyna odbywa ruch raz w jednym, drugi raz w przeciwnym kierunku. Kierowniki tego drugiego rodzaju, używane są na parostatkach i parowozach i nazywają się kierownikami zwrotnymi (Umsteuerungen), a samo działanie nazywa się kierowaniem zwrotném (Umsteuern).