Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/19

– VII –

 Dopiéro Mersenne w podróży swojéj naukowej w r. 1646, zaczerpnął o tém wielkiém odkryciu wiadomość we Włoszech i przywiózł ją ziomkom swoim do Francyi, a próba powtórzona w Rouen przez Pascala na winie czerwoném, przekonała, iż to wino w rurze 46 stóp wysokiéj wzniosło się tylko do 32 stóp wysokości. Mimo matematycznéj gruntowności swojéj, jaką się Pascal zalecał, przypisał jednakże owo zjawisko zupełnie innéj przyczynie niż Toricelli, mianowicie zaś téj „iż wstręt natury do próżni jest ograniczony.”
 Prześladowany jednak przez scholastyków za takie podejrzywanie natury, począł rzecz dokładniéj badać i w końcu z Toricellim prawie zupełnie się pogodził. Odkrył on także, iż na wysokich miejscach, ciśnienie atmosferyczne, a zatém i kolumna płynu, musi być mniejszą jak na dolinach. Na żądanie Pascala powtórzono doświadczenie Toricellego na Puy de Dome pod Clermont, a wskutek próby, rozumowanie jego zupełnie się potwierdziło. Działo się to właśnie dnia 20 września 1648 r. t. j. w tym czasie, w którym zakończyła się 30-letnia wojna, zapewniając wolność rozumowania.
 Doświadczenie w Puy de Dome było także dziełem pokoju między uczonymi, prowadzącymi aż dotąd zaciętą pomiędzy sobą walkę i usunęło ostatnią wątpliwość Pascala, który od téj pory stał się gorącym zwolennikiem nowéj teoryi.
 Po tych doświadczeniach Pascala, starano się robić próżnię na inny sposób niż Toricelli. Guericke, burmistrz magdeburgski, robił doświadczenia z pompą powietrzną. Odbywał także doświadczenia na dwóch półkulach, z których wypompował powietrze, a których dwa razy po 8 koni, nie mogło od sie-