Strona:Przewodnik praktyczny dla użytku maszynistów (Pietraszek, 1873).pdf/18

– VI –

(1630). Toricelli kształcił się w naukach matematycznych w Rzymie, a poznawszy całą naukę Galileusza, za pomocą przyjaciela swego Castelli ucznia Galileusza, znalazł się przypadkiem w potrzebie urządzenia pompy (około r. 1639) we Florencyi w ogrodzie Wielko-książęcym, która miała ciągnąć wodę z głębokości stóp 50, a woda wzniosła się w rurze ssącej tylko do wysokości stóp 32. Ta okoliczność poprowadziła go do bardzo ważnego odkrycia. Dawna teorya: natura nie cierpi próżni, nie mogła tu już wystarczyć, a Toricelli przez rozumowanie doszedł, że przyczyną wznoszenia się wody w górę, musi być ciężkość powietrza, i że ta wysokość wzniesienia, nie może być większą jak tylko taką, na jaką ciśnienie powietrza pozwala. Wyprowadził także wniosek, że rtęć jako 14 razy od wody cięższa, zajmie tylko ⅟₁₄ część wysokości kolumny wody. Doświadczenie zrobione na rurce szklanéj, potwierdziło jego przypuszczenie, które my dzisiaj na barometrze widzimy. Gdyby dziś miało miejsce podobne odkrycie, to w kilku dniach lub tygodniach rozeszłaby się o niém wiadomość po całym świecie, i wszyscy przyjęliby ją skwapliwie. Ale wtedy inne były okoliczności: ówcześni uczeni, odkrycie to przyjęli albo obojętnie lub z niedowierzeniem. „Ty tylko jeden” pisze Galileusz do Keplera, o ówczesnych uczonych, „który moje odkrycie zupełnie podzielasz. Kiedy chciałem professorom florenckim za pomocą mego teleskopu pokazać czterech trabantów Jowisza, nie chcieli widzieć ani trabantów ani teleskopu. Ci ludzie, którzy oczy przed światłem prawdy zamknęli, mniemają, że prawdy nie należy szukać w naturze, lecz w porównywaniu tekstów.” Przez długie też lata odkrycie Toricellego było albo niepoznaném, lub nie zwracano na nie uwagi.