Strona:Piesni polskie i ruskie ludu galicyjskiego.djvu/030

pewność myśli i wyrazu, a tak i ich poezya traci żywość, prawdziwość, i tę moc, którą się pod innemi okolicznościami do serca wciska. Takich poetów utwory są jak pensa żaków, wykorrygowane, wymoderowane; ale bez prawdy, bez życia. Na przykładach niezabrakłoby mi, osobliwie w literaturze niemieckiéj do połowy zeszłego wieku, i w naszéj aż do ostatnich czasów; ale... exempla sunt odiosa. —
 Ażeby temu złemu zapobiédz, potrzeba się najprzód starać o prawdziwe pojęcie istoty poezyi, powtóre o poznanie jéj cech rozmaitych podług rozmaitości narodów, w których się objawia. Do uskutecznienia piérwszego zdaje nam się, jakeśmy już wyżéj powiedzieli, jedynym środkiém, dokładne pojęcie téj władzy duszy, lub raczéj tego składu wszystkich władz umysłu ludzkiego, których działalności, podług pewnych praw koniecznym wypadkiem jest poezya. Prawa rozwijania się i objawiania téj działalności są niezaprzecznie prawa pewne i przyrodzone poezyi w ogólności. Do uskutecznienia drugiego równa powinna być przepisana droga; i tu należałoby wychodzić od tego składu sił umysłowych narodu, których działalności podług pewnych praw koniecznym wypadkiem są cechy narodowe poezyi. Piérwsze wymaga zgłębionego poznania samego siebie, dokładnego poznania umysłu ludzkiego, władz jego i praw ich objawiania się w samym sobie. Drugie wymaga obszernéj, niezmierzonéj prawie znajomości narodu i jego życia. Ileż to nauki, ile zastanowienia, ile rozsądku do tego potrzeba? potrzeba poznać całą przeszłość narodu, uważać stopniami jego rozwinięcie, uważać należycie wszystkie wpływy, na jakie był wystawiony, etc. etc. Że tu historya jedną z piérwszych staje się nam przewodniczek, nie podlega żadnéj wątpliwości; lecz którenże na-