Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/512

swoje zdanie nie z pobudek humanitarnych lub politycznych, lecz poprostu zląkł się odpowiedzialności. Taki właśnie stosunek do obowiązku Kato zwalczał: jego męskie przemówienie rozproszyło wszelką trwogę. I gdy konsul, skończywszy serję pytań, przystąpił do głosowania, olbrzymia większość wypowiedziała się za karą śmierci.
 Wyrok został wykonany tegoż dnia pod nadzorem samego konsula. A kiedy konsul wyszedł później do ludu, aby ogłosić fakt dokonany krótkiem lecz wymownem słowem vixere («oni żyli»), lud przyjął wiadomość radosnemi i długotrwałemi oklaskami. Wszyscy teraz zrozumieli, że Rzym został istotnie «wyrwany z paszczy przeznaczenia». Senat uważał za właściwe przyłączyć się do powszechnej wdzięczności dla konsula-zbawcy: Cycero obdarzony został nienotowanym dotychczas tytułem «ojca ojczyzny» (pater patriae). Tytuł ten stwierdzał, że właśnie Cyceronowi Rzym zawdzięcza swe ocalenie.
 Istotnie, ten radykalny środek zniweczył spisek doszczętnie; Rzym wyzwolił się z objęć dławiącej go przez trzy lata zmory. Wprawdzie gorzał jeszcze bunt etruski z Katyliną na czele; ale stłumienie go było już rzeczą — nietrudna, (był to — bowiem nieprzyjaciel = jawny, a przytem słaby. Przeciw niemu senat wysłał drugiego konsula, Antonjusza. Ten marny człowiek, niegdyś wspólnik Katyliny, w dniu decydującej bitwy symulował chorobę, tak że bitwą kierował jego podwładny starszy oficer (legat) Petrejusz — uczciwy i odważny służbista. Bitwa rozegrała się pod miastem Pistorja. Wszyscy rokoszanie padli w tej bitwie — coprawda, po rozpaczliwym oporze, a wszyscy ze śmiertelnemi ranami w piersiach. Ale miało to miejsce dopiero w następnym, 62-gim roku.
 Zresztą rok 63 miał się już ku końcowi. Cycero, opuszczając swój urząd, zamierzał zwrócić się do zgromadzenia ludowego z mową pożegnalną. Ale Metellus Nepos, jeden z nowych trybunów — nie pozwolił na to, mówiąc: — «Przysięgnij tylko, że rządziłeś zgodnie z prawem». Było to żądanie przebiegłe i chytre. Cycero ta-