Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/429

z pomocą ze swemi pułkami. Nadzieje te częściowo się sprawdzily; ale jeszcze realniejszą siłą był strach, jaki budziło w barbarzyńcach samo imię Rzymu, strach wywolany energją Sulli. Mitrydat znów ustąpił, znów zabrał z Kappadocji swego figuranta i miejsce oswobodził dla sprzymierzeńca rzymskiego.
 Wynikło szczególne obustronne nieporozumienie. Z jednej strony Mitrydat nie zdawał sobie sprawy ze słabości Rzymu w tym ciężkim dla niego r. 90-tym, bo oto, posiadając armję półmiljonową, cofnął się przed niewielkim korpusem Akwiljusza. Ale i z drugiej strony Akwiljusz nie zdawał sobie sprawy z istotnej siły swego przeciwnika. Nic dziwnego, że kappadocka huśtawka mu się sprzykrzyła: łatwo było przewidzieć, że skoro tylko armja rzymska odejdzie, Mitrydat znów wygna sympatyka rzymskiego i sprowadzi swojego. Postanowił więc zapobiec temu; ponieważ zaś miał niewiele własnych sil, rozkazał półzależnemu od Rzymu królowi Bitynji Nikomedowi, aby wtargnął w granice Pontu. Gdy zaś Mitrydat zaczął przygotowywać opór, Akwiljusz zakazał mu wojować z Nikomedem, jako sprzymierzeńcem i przyjacielem narodu rzymskiego.
 Było to posunięcie nierozsądne; naprężona struna pękła. Mitrydat wyruszył przeciw Nikomedowi i zaczęła się pierwsza wojna Mitrydatowa (r. 89-84). Nadomiar złego było jeszcze trzecie nieporozumienie: Akwiljusz nie orjentował się, jak słaba była władza Rzymu w prowincji Azji. Słaba zaś była z następujących powodów. Sam przez się był to kraj rozkoszny i żyzny, zdolny żywić ludność wielomiljonową; przy złych rządach perskich nie mógł on rozwinąć swoich sił, ale pod oświeconą i troskliwą władzą Attalidów wzmocnił się i rozkwitł. Ten świetny stan kraju mógłby trwać i przy Rzymianach, którzy zajęli «Azję» w r. 133; ale nie zdołali jeszcze w niej osiąść jak należy, gdy w r. 121 G. Grakchus podpisał na nią wyrok śmierci temi fatalnemi ustawami, zapomocą których chciał sobie kupić życzliwość stanu rycerskiego, tj. arystokracji pieniężnej. Pier-