Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/418

szeniem swego prawa o obywatelstwie sprzymierzeńców, obmyśli dwie ustawy, z których jedna była przeznaczona dla ludu, druga-dla senatorów. Ludowi zaproponował powiększenie przydziałów, gdyż wobec znanej sytuacji, stworzonej przez Grakcha, innego wyjścia nie było. Senatorów chciał zjednać prawem sądowem, na zasadzie którego senatorowie i rycerze mieli w równej liczbie zasiadać w komisjach sądzących.
 Przy wniesieniu tych praw popełniono jednak pewną formalną nieprawidłowość. Gdyby bowiem te ustawy poddano oddzielnym głosowaniom, wówczas partja ludowa prawdopodobnie odrzuciłaby prawo sądowe, partja zaś senatorska przydziały. Aby temu zapobiec, Druzus połączył je w jeden projekt prawny, co było niezgodne z niedawnemi postanowieniami ludu. Jednak Druzus dopiął celu: jego prawo zostało przyjęte. Ale przeciwnik Druza, konsul Marcjusz Filip, zaczął zabiegać w senacie, aby przyjęte prawo unieważnić, i zdołał uzyskać poparcie dla swego stanowiska. Ale nie na tem się skończyło. Pewnego wieczoru, gdy Druzus wracał, na samym progu domu został zamordowany sztyletem; kto i z czyjego rozkazu popełnił morderstwo — pozostało na zawsze tajemnicą.
 «Druzus zabity!» — oto słowa, które przechodziły z ust do ust w całej Italji; nienawiść wzrosła i sprowadziła wybuch. W piceńskiem mieście Askulum pretor rzymski, który, jako sędzia śledczy, przybył dla zbadania podejrzanych stosunków tego miasta z gminami sąsiedniemi, został wraz z całym swym orszakiem rozszarpany przez zgromadzoną tłuszczę. Był to początek rokoszu, który wkrótce rozpowszechnił się w południowej i północnej części Italji; w ten sposób rozpoczęła się wojna sojusznicza (90—88 r.). Rokosz zawrzał we wszystkich dzielnicach, choć nie ogarnął ogółu mieszkańców. Wiele ważnych gmin dochowało wierności Rzymowi; jest rzeczą zrozumiałą, że wierności tej dochowały głównie kolonje rzymskie, rozsiane tu i owdzie. Były to jakby wzgórza śród wzburzonych fal powodzi. Oczywiście