Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/239

 Wszystko to była szkoła niższa. Na znacznie wyższym poziomie stoi szkoła w w. V i można ją też nazwać szkołą wyższą. Była to szkoła sofistów, po której ukazały się szkoły Izokratesa, Platona, Arystotelesa w w. IV., nie mówiąc o praktycznej szkole medycyny śród Asklepiadów na wyspie Kos. Jak niższa szkoła, tak i wyższa była prywatną. Ale na końcu w. IV dokonano szeregu reform pedagogicznych, które doprowadziły do tego, że zarówno szkoła wyższa jak i niższa (prawda nie wszędzie) przeszły w ręce państwa, przyczem powstał typ przejściowy od niższej do wyższej, czyli szkoła średnia.
 Jak widzieliśmy, Ateny w epoce Aleksandra W. posiadały dwie ważne szkoły filozoficzne: Akademję Platona i Liceum Arystotelesa. Szkoły te założone były przez prywatne kola czcicieli Muz i utrzymywały się prywatnemi funduszami założycieli i uczniów. Ale gdy jeden z ostatnich, Demetrjusz z Faleronu, został zarządcą Aten, chcąc na zawsze zabezpieczyć byt swego rodzimego Liceum, nadał mu charakter państwowy; takie samo stanowisko zdołała sobie zapewnić później Akademia, jak również i założone po Demetrjuszu szkoły Zenona (stoika) oraz Epikura. Były to od owego czasu cztery państwowe szkoły filozoficzne w Atenach; wszystkie cztery łącznie stanowiły coś w rodzaju uniwersytetu, przynajmniej co się tyczy nauk filozoficznych, i ogarniały wówczas niemałą część obecnych nauk historyczno-filologicznych, prawnych i matematyczno-przyrodniczych. Na czele każdej z tych czterech szkół stal «scholarcha»; pensję wypłacało państwo, które było zainteresowane w sprawie frekwencji swego uniwersytetu, zwłaszcza gdy Ateny, pożegnawszy się z nadzieją odzyskania z powrotem dawnego znaczenia politycznego, zmieniały się coraz bardziej w spokojne miasto uniwersyteckie.
 Tymczasowo poprzestańmy na tem: o życiu na tym uniwersytecie ateńskim będziemy jeszcze mieli okazję mówić. Ale na krótko przed Demetrjuszem z Faleronu