Strona:PL Waszyński Sady Laokrytow.pdf/19

wiadomość mamy u Didora I. 79, a mówi o nich Dr. T. temi oto słowy: „pozostawałoby tylko do rozwiązania pytanie: czy uznanie to (scil. uznanie kontraktów niespisanych) rozciagało się li tylko na niepisemne kontrakty pożyczki, czy też i na wszystkie umowy niepisemne“. Pytania tego Dr. T. nie rozpatruje, uważa, że przez samo jego stawienie już je rozstrzygnął, skoro w następnem zaraz zdaniu: „Ustawa króla Bokchorisa i temu drugiemu przypuszczeniu nie stałaby na przeszkodzie“, wysnuwa dalsze przypuszczenie. Przyjrzyjmy się przeto bliżej tekstowi Diodora I 79 czego Dr. T. zaniechał zrobić aby się przekonać, czy Dr. T., „pozostawiając tylko do rozwiązania pytanie“ i to pytanie podstawowe miał prawo wysnuwać dalsze swoje przypuszczenia z przypuszczeń:
 Diodorus I. 79:
 Τοὺς δὲ περὶ τῶν συμβολαίων νόμους Βοκχόριδος εἶναί φασι. προστάττουσι δὲ τοὺς μὲν ἀσύγγραφα δανεισαμένους, ἂν μὴ φάσκωσιν ὀφείλειν, ὀμόσαντας ἀπολύεσθαι τοῦ δανείου, πρῶτον μὲν ὅπως ἐν μεγάλῳ τιθέμενοι τοὺς ὅρκους δεισιδαιμονῶσι.
 Prawa pożyczkowe pochodzą podobno od króla Bokchorisa. Rozporządzają one: aby ci, co ciągnąwszy pożyczkę bez spisania kontraktu, zaprzeczaliby dług swój, zaprzysięgli i tem uwolnili się od długu; a to przedewszystkiem w tej myśli (scil. tak król rozporządził), aby — jako że bardzo szanują przysięgi — lęk ich i strach przed krzywoprzysięstwem zdjął.
 Tu więc wyraźnie jest mowa tylko o prawie pożyczkowem. W dalszym zaś ciągu rozdziału tego mówi Diodorus, jakie etyczne i społeczne znaczenie do przysięgi przywiązywał prawodawca egipski, „który całą wiarę w uczciwość ludzką łożył i chciał podniecić wszystkich do troskliwości nad charakterami swymi, aby o nich nie krzyknięto, że na wiarę nie zasługują“. Po-