Strona:PL Tukidydes - Mowa pogrzebowa Peryklesa.pdf/22

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ło się jeszcze, aby którykolwiek z nieprzyjaciół naszych potykał się gdzie z siłą naszą zjednoczoną; co ztąd pochodzi, iż równocześnie i o siłę morską staranie mamy, i na lądzie wojska z pośród obywatelstwa naszego na wsze strony szlemy. Jeżeli nieprzyjaciel zetrze się gdzie z jednym zastępem wojska naszego, to zwyciężywszy chwali się, że wszystkich nas rozgromił; zwyciężony zaś, głosi, że wszystkim nam nie mógł nie uledz. Jeżeli bawiąc się raczéj, niż natężając przed czasem, gotowi jesteśmy walczyć zagrzani męztwem, co nie z posłuszeństwa prawom, ale z ducha i usposobienia naszego płynie, odnosimy to w zysku, że nie dręczymy się już naprzód zaprawianiem się do znoszenia przyszłych ciosów, a gdy te nam grożą, nie mniéj odwagi i hartu duszy okazujemy, jak ci, którzy się na ciągłe trudy i znoje wskazują.“

„Z tego względu jest naród nasz godny podziwienia, a i z innych jeszcze względów. Kochamy się w pięknie, nie posuwając tego do zbytku, i kochamy się w naukach, nie popadając przytém w miękkość[1]. Bogactwa naszego używamy ku temu, aby działać, a nie aby niém błyszczeć i przechwalać się. Nie hańbi to nikogo, gdy się do ubóstwa przyznaje, ale raczéj to hańbi, gdy mogąc kto pracować, aby go uniknąć, nie czyni tego. Obywatel piastujący u nas urząd publiczny, może obok niego zajmować się także sprawami swemi domowemi, a obywatel rzemiosłu oddany, obeznać się dostatecznie z rzeczami publicznemi, bo kto w tych udziału nie bierze, tego my bardziej, niż którzykolwiek inni, nie za bezczynnego, ale za bezużytecznego uważamy[2]. Sami długo i dobrze zwykliśmy sprawy państwa sądzić i obmyślać, trzymając się téj zasady, że słowa nie przynoszą czynowi uszczerbku, ale tylko brak pouczenia się niemi wprzódy, nim się do czynu przystą-

  1. Ateńczykowie kochali się w pięknie, nie przesadzając tego, jak to narody oryentalne, mianowicie Persowie, czyniły, i kochali się w naukach, nie pozbawiając się hartu duszy, jaki to wpływ szkodliwy oddawaniu się naukom Lacedemończykowie przypisywali.
  2. Inaczéj rzecz się miała w oligarchiach, w których interesie leżało, aby z wyjątkiem klassy panującéj, wszystkie inne od udziału w sprawach publicznych wykluczone były.