Strona:PL Tukidydes - Mowa pogrzebowa Peryklesa.pdf/21

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

„Zawdzięczamy téż wielkości miasta naszego to, że do niego ze wszystkich krain wszystko wpływa, zkąd mamy tę korzyść, że płodów obcych używać możemy jak własności naszéj, tak samo jak płodów naszéj ziemi[1].“
„Także pod względem ćwiczeń wojennych, różnimy się od przeciwników naszych[2]. Kraj nasz jest przystępny i wspólny dla wszystkich; nie masz u nas prawa, któreby cudzoziemców wydalało: owszem wolno u nas każdemu przybyszowi oglądać, co tylko chce, i wszystkiego się dowiedzieć; nie masz u nas nic ukrytego[3], nic zgoła, z czegoby nieprzyjaciel nasz nie mógł korzystać. Bo téż nie pokładamy ufności w skrytych robotach i pod.

stępnych wymysłach, jedno w odwadze i dzielności naszéj. Co się tyczy wychowania, wiemy, że tamci (Lacedemończycy) od najmłodszych zaraz lat zaprawiają się do męztwa ćwiczeniami jak najznojniejszémi; my natomiast wychowujemy się i żyjemy, jak nam najdogodniej, a jednak niemniéj śmiało na niemniéj krwawe boje spieszymy i zwyciężamy. Dajemy tego dowody: Lacedemonczykom, gdy nas i to nie sami tylko, lecz ze wszystkimi związkowymi swymi, na własnéj ziemi naszéj wojują, dotrzymujemy kroku[4], a i kiedy kraj ościenny orężnie nachodzimy, i to sami tylko, łatwo téż najczęściéj zwyciężamy, lubo w tym razie przychodzi nam walczyć na obcéj ziemi, z wrogiem broniącym zagród i mienia swojego. Nie zdarzy-

  1. Téj korzyści nie miała i nie mogła mieć Sparta, 5 mil od morza odległa, niehandlowna, dla obcych mało przystępna.
  2. Mianowicie Lacedemończyków, którym jak wiadomo, prawa Likurga w ćwiczeniu i zaprawianiu się do wojny główne zadanie życia wytknęły. Cały ten ustęp mowy Peryklesa, odnoszący się do ćwiczeń wojennych i osiągniętych ztąd skutków, jest porównaniem pod tym względem Ateńczyków z Lacedemończykami, tworzącém w końcu przeciwieństwo dla piérwszych nader pochlebne.
  3. Jak to było u Lacedemończyków, którzy przed obcymi kryli się z urządzeniami, siłą zbrojną i polityką swoją. Słusznie téż zarzuca im Tucydydes gdzie indziéj: τὸ χρνπτὸν ιη̃ς πολιτει̉ας, arcana imperii.
  4. Poszedłem tu za powagą Doederleina, który to miejsce w ten sposób zmienił i uzupełnił: ον̉τε γὰρ Δαχεδαιμονίοις ει̉χομεν ον̉ χαδ εχαδτονς, zamiast znajdującego się w rękopismach: ον̉τε γαρ Λαχεδαιμόνιοι χὰδ εχα’δτονς.