Strona:PL Teogonja Hezjoda.pdf/18

przedstawia rozległy widok (Panope), i t. p. Przyznaje im nawet autor moralne przymioty dostojnego ojca, Nereja, cnoty wszelakie, dar wierzenia (Pulynoe Pronoe) „zacne czyny rozumie ich dusza“. Tu i owdzie do imienia, zawierającego w sobie jakiś obraz, autor dodaje od siebie jeszcze jakąś cechę znamienną, tak, iż imię i epitet stanowią ilustrację rzeczy. Ponieważ wszystkie poematy wygłaszano przy dźwiękach muzyki, podczas uroczystości narodowych, to na słuchacza, który nieraz z dalszych stron przybył z teoryją by uczestniczyć w igrzysku, opis aki wywierał niepospolite wrażenie. Dowiadywał się z niego przybysz może pierwszy raz o tych cudach rozlanych na jego ziemi, a zarazem odbywał niejako kurs hydrografii i rozpowiadał innym za powrotem do domu to co usłyszał od śpiewaka.
 Zkąd się jednak o tem wszystkiem dowiedział Hezjod? Niektóre z nazw przytoczonych w tym szeregu Nereid, pozostały i nadal w literaturze, niektóre znikły. Zapewne część tych nazw zasłyszał on na miejscu (najwięcej w okolicach m. Egejskiego), niektóre może powymyślał; nazwy rzeczywiste tych rzeczułek mogły się pozmieniać w późniejszych czasach; dość, że na mapach Grecyi starożytnej trudno dziś odszukać nazwy hezjodyczne. Tradycya mitologiczna najtrwalej przechowała najważniejsze z tych zbiorowisk wodnych. Do tych należy zwłaszcza Amfitryte, małżonka Posejdona; Tetyda, przodownica Nereid oraz Galatea, ukochana przez cyklopa Polifema, wielkiego ulubieńca Sycyljan.
 Z dwóch innych synów Pontosa (w. 265), Taumas ożenił się z oceanidą Elektrą, boginią promiennej jasności; Forkis zaś pojął rodzoną siostrę Kieto. Z Taumasa i Elektry powstała Irys (tęcza) oraz Harpje, wcielone wiatry. Córki Forkisa i Kietony, to również bóstwa powietrzne, burzliwe chmury. Jedne zowią się Graje, i siwe są z urodzenia; drugie noszą miano Gorgon, zapewne pochodzące od „gargairein“ (grzmieć, huczeć). Mieszkają one na zachodnim oceanie, co nie jest bez znaczenia, ztamtąd bowiem idą na krainę Grecką fale morskie i burze. Nie bez znaczenia też jest zabarwienie bogiń „siwe, szare“; jużciż to barwa chmur ciężarnych flagą; Graja Pefredo zbrojna jest „w szafranicę“, barwę jaskrawo żółtą, jaką przybiera niebo przy zachodzie słońca.
 Z Gorgonami łączy się tu głośny mit o Persesie, który uciął głowę jednej z nich, Meduzie, wyzyskiwany często przez poetów i rzeźbiarzy. Hezjod podaje nam klucz do kosmicznego zamku tego mitu. Ten Perses, to nic innego tylko błysk wypadający z pod przesiąkłej elektrycznością burzliwej chmury i rozdzierający jej łono. Poświadczyć to może sama nazwa, widocznie pochodząca od pejrein (przecinać), oraz pokrewieństwo