drówką dotarł, bądź wzięliśmy za zwyczaj, każdą miejsc wspaniałość imieniem bohatera tego uwielbiać. Poważył się na tę żeglugę Druzus Germanik[1]; lecz nie dopuścił ocean i siebie i Herkulesa wybadywać. Ustała też wkrótce ciekawość. Zdało się świątobliwiej i skromniej wierzyć raczej sprawom boskim, niżeli o nich wiedzieć.
XXXV. Mówiłem dotąd o zachodniej Germanii. Rozlega się ona dalej niezmiernem zakołem na północ. Widzieć tam naprzód naród Chauków[2], który poczynając się od Fryzów i część brzegów zajmując, wszystkich wyżej wspomnionych narodów bokami sięga, i do Kattów się zatacza. Tak ogromny ziemi przeciąg zajmują Chaukowie i napełniają. Jest to lud najszlachetniejszy z Germanów, który nie znając chciwości i ambicyi, a bez zaczepki sąsiad, bez lotrostwa i rabunków w spokojnej ustroni siedząc, wielkość swoją sprawiedliwością rozkrzewia. Największym jest dowodem cnoty i potęgi jego, że szukając powagi u spółrodaków, bez krzywdy ją sobie u nich jedna. Atoli gdy potrzeba wyciąga, rychło się zdobędą na odpór, i wojsko wystawią[3], mając podostatku ludzi i koni: ztąd idzie, że i w pokoju rycerskiej sławy nie tracą.
XXXVI. Na boku Kattów i Chauków siedzą Cheruskowie[4]; długim a gruźnym pokojem zależawszy pole,
- ↑ Brat Tyberyusza cesarza, o którym mowa w Rocznych dziejach Tacyta k. IV, 72.
- ↑ Chaukowie rozciągali się od Ems rzeki do Elby po nadbrzeżu morskiem, gdzie teraz Ostfrisland i Bremen, bokiem wszystkich wyżej wspomnionych narodów, między któremi i Cheruskami zataczali się aż do Kattów. Dzielili się oni na dwie części. Więksi Chaukowie, zdaniem Ptolomeusza siedzieli między Wezerem i Elbą. Mniejsi miedzy tymże Wezerem i Ems czyli Amizyą. Lubo z Tacyta w Rocz. dziejach k. XI, 19, przeciwne zdaje się ich położenie. O ich nazwisku obacz Altinga in Notit. German., o obyczajach zaś Pliniusza w k. XVI, r. 1.
- ↑ Dla tej przyczyny Rzymianie dźwignęli przy nich zamki na powściąg wypadów. Obacz Klaudyana poetę w I. De laudibus Stiluconis, który ich zowie Kaikami.
- ↑ Cheruskowie mieszkali niżej Chauków, między Wezerem i
obcej, widzimy dwa miasta tego nazwiska, jedno w Kaszubach, drugie za Odra.
