Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Teatr.djvu/185

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

być symbolem całego kompleksu znaczeniowego i na podstawie tego, że trwanie nasze jest jednowymiarowe i że tylko jedno wyobrażenie n. p. (mały stosunkowo kompleks jakości przestrzennych byłych [obraz], lub jedna tylko jakość czasowa była [wspomnienie akordu n. p.] może być dane nam jako takie, a reszta stanowi »tło zmieszane«[1]) wspomnień, lub rzeczywistych jakości, z danym obecnym kompleksem związane, nie wszystko to, co stanowi cały kompleks znaczeniowy może być jako takie uświadomione. Ten to kompleks znaczeniowy pozwala rozumieć dane słowo, a jeśli chodzi o Sztukę, będzie moim prywatnym elementem artystycznym, kiedy słyszę n. p. słowo: »koń«, użyte w deklamowanym poemacie. Szereg takieh kompleksów znaczeniowych, wywołanych w mojem trwaniu słowami słyszanemi, może stanowić pewną konstrukcję, działającą bezpośrednio przez swą konstruktywną, formalną jedność, w ten sam sposób jak działa pewne konstrukcyjne następstwo dźwięków. Obraz, który budzi słowo, będzie częścią kompleksu znaczeniowego, a jeśli dość silnie wystąpi, może być uważany za jeszcze jeden odrębny element artystyczny. Dlatego uważam, że elementy poezji są złożone, posiadają jednak wszystkie właściwości możliwych elementów Czystej Formy. Różnorodność kompleksów znaczeniowych, w przeciwieństwie do identyczności znaków dźwiękowych jest nie do usunięcia. Należy to do istotnych właściwości materjału poezji i nic na nią poradzić nie można, ani martwić się nią nie należy. Jest to właściwość tak istotna jak pewne zasady gramatyczne w budowie zdań n. p., lub w sferze malarstwa właściwość większego, lub mniejszego pokrewieństwa kolorów.

  1. »Unbemerkter Hintergrund« w znaczeniu H. Corneliusa.