Strona:PL Siedlecki - Spadochronowy lot niektórych owadów.pdf/29

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zadzieranie odwłoku ponad tułów ma także i dlatego wielkie znaczenie, że podczas upadku ciała na podstawę chroni odwłok i jego organa od uderzenia o ziemię. Wiadomo powszechnie, że zwyczaj zadzierania odwłoku ku górze jest dość pospolity u wielu owadów i ich larw (Werner 20). Także u bardzo młodych larw Hymenopus, które jeszcze nie mogą poruszać się zapomocą lotu spadochronowego, odwłok jest wysoko uniesiony. Widocznie więc wrodzona właściwość organizmu, której przyczyny nie znamy, zyskała wyjątkowo wielkie znaczenie w chwili, kiedy rozwinęła się możność lotu spadochronowego. Z chwilą kiedy, po ostatniej wylince, postać zwierzęcia się zmieni, kiedy rozwiną się potężne i doskonale działające skrzydła i zwierzę zupełnie zaprzestaje lotu spadochronowego, także i ułożenie odwłoku zmienia się. gdyż pochyla on się wdół, aż dopokąd nie stanie na jednej linii z tułowiem.
Jakie znaczenie może mieć lot spadochronowy dla larw Hymenopus, to łatwo wywnioskować: daje on możność nagłej ucieczki i szybkiego oddalenia się od wroga, a zarazem zabezpiecza to bezskrzydłe zwierzę przed szkodliwymi skutkami upadku. Larwy Hymenopus, choć mają wielkie podobieństwo do kwiatów, są jednak narażone na liczne niebezpieczeństwa, gdyż są to zwierzęta wiodące żywot dość ruchliwy; wiadomo zaś powszechnie, że ruch łatwiej zdradza niż postać lub barwy. Lot spadochronowy można u tego nadrzewnego zwierzęcia uznać za funkcyę ochronną.

Uwagi ogólne.

Lot spadochronowy stwierdziliśmy tylko u zwierząt nadrzewnych, u których ten sposób ruchu pozostaje bezwątpienia w związku z warunkami i sposobem życia. Naszem zdaniem ten rodzaj lotu, to tylko doskonalsza postać innego ruchu, a mianowicie skoków, jakie zwierzęta wykonywają, by ujść przed wrogiem (Werner 30). Handlirsch (11, 12) a za nim Abel (1) sądzą, że najdawniejsze, kopalne owady (Palaeodictyoptera) nabyły zdolności do lotu w związku z skokami, jakie musiały wykonywać podczas ucieczki przed wrogiem; może być, że i lot spadochronowy powstał w podobny sposób.
Aparaty lotnicze są u różnych owadów bardzo różne pod względem wartości morfologicznej. U Tessaratoma są to płaskie rozszerzenia boków ciała, sięgające od głowy aż do otworu odbyto-