Strona:PL Siedlecki - Spadochronowy lot niektórych owadów.pdf/28

z pierwszą parą odnóży i odwłok skupiły się więc na malej przestrzeni ponad dwoma tylnymi pierścieniami tułowia, stanowiącymi punkt węzłowy, od którego rozchodzą się na boki cztery duże, rozpłaszczone uda. działające jako płaszczyzny lotne (ryć 5c).
 Powtarzałem wielokrotnie to samo doświadczenie na kilku okazach larw Hymenopus, bądź to zmuszając larwy do skoku z wysokości od 1-go do 2 metrów, bądź też strącając je z gałązek; zwierzęta zawsze podczas spadania ustawiały odnóża, tułów i odwłok w ten sam sposób, tak że mogłem je nawet w zarysach naszkicować. Z boku widziana spadająca larwa Hymenopus (ryć. 7 i 5a) wygląda dziwacznie z zadartym odwłokiem i przegiętem przedtułowiem tak, że obie te części prawie że stykają się z sobą. Z przodu widać (ryć. 5b), że spłaszczone uda nie leżą w jednej płaszczyźnie, lecz distalnemi częściami są nieco uniesione ku górze.
 Zwierzę spada po linii pionowej i nie zmienia kierunku lotu, lecz bardzo wyraźnie widać, że chyżość jego spadania znacznie się zwolniła. Pada na zgięty stopy, lekko i elastycznie; natychmiast też po dotknięciu podstawy jest zdolne do chodu, widocznie więc nie doznaje podczas upadku ani uszkodzenia, ani znaczniejszego wstrząśnienia.
 Ułożenie tułowia i odwłoku ponad miejscem, z którego rozchodzą się cztery spłaszczone uda, musi mieć w pierwszym rzędzie wielkie znaczenie z tego powodu, że punkt ciężkości ciała zostaje przesunięty na sam środek między płaszczyzny lotne, ale, co rzecz zadziwiająca, leży on podczas lotu ponad płaszczyznami lotnemi. Dlaczegóż więc zwierzę nie odwróci się i nie spada głową i odwłokiem na dół? Na to pytanie nie mogę dać zupełnie pewnej odpowiedzi, ponieważ lot zwierzęcia, mimo zwolnienia odbywa się zbyt szybko, by dały się uchwycić okiem wszystkie szczegóły ułożenia jego ciała; sądzę jednak, że zwierzę, zaginając ponad tułów zarówno przód ciała jak i odwłok, ustawia środek ciężkości na najodpowiedniejszem miejscu między płaszczyznami lotnemi, a podczas spadania, drobnymi ruchami reguluje to ułożenie tak, by kierunkowa ciężkości przechodziła przez sam środek działania wszystkich płaszczyzn lotnych. W ten sposób larwa może regulować i ustalić swe położenie w powietrzu; występuje więc u niej sposób sterowania przez przesunięcie środka ciężkości, ale prawdopodobnie także i przez układanie płaszczyzn lotniczych (ob. Stellwaag 29).