Strona:PL Siedlecki - Spadochronowy lot niektórych owadów.pdf/23

lotnych, t. j. rozszerzone odnóża i spłaszczone boki ciała; tylko u jednej postaci działają jeszcze sztywne skrzydła. Pierwsza para odnóży jest najpotężniejszą płaszczyzną lotną, wysuwającą się daleko ku przodowi i zwiększającą opór, jaki stawia przednia część ciała podczas ruchów przez warstwy powietrza. Rozszerzenia na udach odnóży nie są płaskiemi powierzchniami, lecz są dość silnie łukowato sklepione i przez to stawiają jeszcze większy opór warstwom powietrza. Mają one kształt nieregularnych czworoboków o zaokrąglonych kątach; oś odnóża, stanowiąca najstalszą część tej powierzchni lotnej, leży na przekątni czworoboku i przyczepia się do tułowia. To ułożenie (ryć. 11. 14, 15 i 17) dozwala na bardzo łatwe nastawianie powierzchni lotnych w wszelkich kierunkach, a zarazem na zbliżanie lub oddalanie ich od osi ciała. Rozszerzony odwłok mieści wszystkie organa wewnętrzne w części osiowej, a zarazem poniżej największego rozszerzenia ciała (ryć. 13b) i 13c). Stąd też środek ciężkości leży niżej niż płaszczyzny lotne, a zwierzę wskutek tego uzyskuje automatyczne ustalenie ułożenia ciała podczas lotu (cf. Bethe 3). Jeśli liśćca lub jego larwę rzucić w powietrze lub puścić wolno grzbietem na dół. to obraca się on w powietrzu tak. że zawsze padnie na lekko zgięte nogi.
 Zaznaczaliśmy powyżej, że zarówno samcze jak i samicze larwy liśćców (zwłaszcza Ph. pulchrifolium) posługują się lotem spadochronowym; w okresie larwalnym są proporcye ciała obu płci prawie jednakowe, jednakowy jest też sposób ich życia. Dopiero po ostatniej wylince samiec rozpościera skrzydła; równocześnie też wydłuża się i wysmukla jego ciało, a sposób życia staje się ruchliwszy. Samica, żyjąca podobnie jak larwy, zachowuje zarówno sposób lotu jak i proporcye ciała podobne do larwalnych. Stąd to nasuwa się przypuszczenie, iż może istnieć związek przyczynowy pomiędzy kształtem, sposobem życia, warunkami bytu i sposobem lotu Phyllium.
 Zdolność do lotu spadochronowego mieć może wielkie znaczenie dla liśćców. Te zwierzęta, jak zresztą przeważna część grupy Phasmidae, są mało ruchliwe; zwłaszcza zaś dorosłe samice obciążone ogromnymi aparatami rozrodczymi, tylko z trudem i nieporadnie poruszają się na liściach. Te zaś tłuste i duże owady stanowić mogą wyborną zdobycz dla mnóstwa wrogów. Barwa zielona i kształt liścia, który przed ludzkiem okiem chronić może te zwierzęta, niewiele pomaga wobec bystrych zmysłów drapieżców takich, jak