Strona:PL Schneider W sprawie Piasta.pdf/17

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

walce ani zwycięzcy ani zwyciężonego, gdyż jednym i drugim jest ta sama istota, słońce, zwycięskie niby z nastaniem wiosny, a zwyciężone pod zimę. Związek nierozerwalny pomiędzy słońcem a smokiem jest uwydatniony w wierze ludu, że „słońce przestałoby świecić, gdyby żmija na nie patrzała, bo swemi slipiami może ona wszystką siłę z niego wyciągnąć“ (nr. 183 w rozpr. Majewskiego). Żmija zabita żyć nie przestaje aż do zachodu słońca, sprowadza jego chwilowe zaćmienie lub krwawy zachód, deszcze i grady (nr. 182, 184—187, 428 i 429). Gasnące słońce czczono na Wschodzie pod nazwą Saman (por. Baal samin, fenic. Esmun, którego świeżo z Asklepiosem w postaci węża utożsamiono)[1]. Samogitia lub Schamaitia nazywano Żmudź, znaną przecie z czci wężów, niezawodnie od tego Samana, który udzielił także swej nazwy wyspom Samos i Samotrace = Samondrachi (dziś Samotraki, turec. Semenderek. Semendrik). Przejrzyste miana tej drugiej wyspy wskazują, že była ona siedzibą kultu Samana czy Samona, Semona czy Semena, w kształcie smoka. Sprawdza się przytem wywód z przed pięćdziesięciu laty Traków od draków czyli smoków, u których na innej drodze kult smoka udowodniłem[2].
 Wyspa Samos w pierwotnych czasach stała również pod znakiem smoka. Pierwszym królem najstarszych jej mieszkańców, Lelegów i Karów, miał być Ankajos, syn Pozejdona, w którego nazwie nietrudno odnaleźć pokrewieństwo z Sankusem (por. imię Ancus), uznanym przez nas za węża. Nadto w ateńskiem święcie Άναϰια, obchodzonem w świątyni άναϰείον u północnego stoku akropoli, gdzie poświęcono ołtarz zrównanej z Dioskurami parze Άναϰες (Άναϰτες)[3], widzę kult zbawczych wężów. Między innemi w lokryjskiem mieście Amfissie uprawiano kult

    Motyw to odwieczny. Wskazuje on zródło tych podań, a mianowicie walkę dnia z nocą, wiosny z zimą, światła z ciemnością... przy walce ze smokiem widać myt słoneczny... Grecya byłaby z niego zrobiła bohatera-eponyma, któremu cześć boską oddają i ołtarze stawiają.

  1. ↑ Archiv für Religionswissenschaft t. IX. 1906. str. 523 i nast. Słownik jęz. pol. Orgelbrazda: Saman, celtycki Deivr, jest Tytan konający, lub słońce po 21. września, tyle co egipski Serapis. Bóg i sędzia to piekieł. Świątek jego zamienił się później na dzień zaduszny.
  2. ↑ A. Mickiewicz: Lit. Stow. III, leke. 7; zob. moja rozprawę: „Czy Getowie wierzyli w jednego Boga?“ w Rozpr. Wydz. filol. Ak. Um. w Krakowie 1905 t. XLI, str. 219—248.
  3. ↑ CIA III nr. 195 o ołtarzu σωτήροιν Άνάϰων τε Διοσϰούρων.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Schneider_W_sprawie_Piasta.pdf/17&oldid=2815826”