przez całe życie pod wpływem słynnej Diany de Poitiers (którą uczynił księżną Valentinois), niegdyś faworyty ojca jego Franciszka, starszej od króla i dzierżącej go pod nieograniczonym wpływem, więcej jeszcze przewagą umysłową niżeli świetną urodą. Przez Katarzynę Medycejską zacieśnia się jeszcze, jak wspomniałem, związek pomiędzy dworem francuskim a włoską kulturą i obyczajem. Wraz z królową przybywa do Paryża cała armja śpiewaków, tancerzy, muzyków, astrologów, „mietelników“ i t. p. Dworzanin francuski mówi — wedle świadectwa Brantôma — równie biegle po włosku, a często i po hiszpańsku, jak po francusku; nieustanne cytaty w tych językach w jego książkach dowodnie zaświadczają o tem. Współczesne świadectwa kreślą nam Katarzynę jako kobietę imponujęcego wejrzenia, choć nie piękną, zażywną, namiętną myśliwą, zamiłowaną w obfitych ucztach i bogatych festynach. Odznaczała się ozdobną wymową i literackiem uzdolnieniem, którego świadectwem jest jej dyplomatyczna korespondencja, obejmująca blizko 6000 listów. Władzą królewskiej faworyty i jej potężnej kliki odsunięta od wpływu na ster państwa, czeka w cierpliwem milczeniu i pozornej bierności na chwilę, w której śmierć Henryka odda jej w ręce rządy, sprawowanie imieniem regentki małoletnich synów, a później przemożnej doradczyni najbardziej z nich ukochanego, Henryka III-go. Wówczas ujawnia się w całej pełni charakter tej niepospolitej kobiety: namiętna żądza władzy, głębokie spojrzenie polityczne, wytrawność w poruszaniu ludźmi. Wśród orgji i festynów, wśrówd czczych
