Strona:PL Pierre Brantôme - Żywoty pań swowolnych Tom I.djvu/15

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

igrazsek zniewieściałego dworu, Katarzyna pracuje bezustanku nad zniszczeniem swych głęboko i tajemnie obmyślanych planów.
Henryk II-gi ginie w r. 1559, zostawiając czterech synów i trzy córki. Z synów, którzy wszyscy zeszli bezpotomnie, trzech zasiadało kolejno na tronie Francji.
Franciszek II-gi (1559—1560) liczy lat 16 w chwili wstąpienia na tron; żoną jego, królową Francji, była tak nieszczęsna później Marja Stuart. Młodociany król był równie nierozwinięty fizycznie jak umysłowo, za panowania jego ster rządów wydzierali sobie matka Katarzyna i wujowie jego żony, książęta de Guize. W rok po objęciu tronu, Franciszek II-gi umiera wskutek „wrzodu w głowie“ czy w uchu, poczem następuje 10-letni okres regencji Katarzyny.
W r. 1571 obejmuje rządy Karol IX, liczący wówczas lat 22. Wysokiego wzrostu, chudy, wątły, zgarbiony, chorobliwie blady, tak przedstawia się nam na słynnym portrecie Franciszka Clouet (Janet), znajdującym się w galerji księcia d’Aumale. Młody król otrzymał niezmiernie staranne wykształcenie literackie. Pod kierunkiem Amyota, świetnego tłómacza Plutarcha, studjuje Plotyna, Platona, Wergilego, Cycerona, Polibiusa i Machiawela. Sam pisze wiersze, tłumaczy ody Horacego na język francuski. Panowanie Karola IX-go wypełnione jest ciągłemi zamieszkami religijnemi, które, od czasów Reformacji i Kalwina, nurtowały Francję. Głową partji hugowskiej był Antoni z Nawary i brat jego książę de Coride; najwybitniejszym z jej partyzan-