Przejdź do zawartości

Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/828

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

Faktycznie nędza Irlandji weszła znów w Anglji na porządek dzienny. Do rozwiązywania tego zagadnienia zabrał się w „Times“, w końcu r. 1866 i na początku r. 1867; Lord Dufferin, jeden z obszarników irlandzkich. „Jakaż to ludzkość u tak wielkiego pana!“[1]
Widzieliśmy w tablicy E, że w r. 1864 trzej rycerze zysku zgarnęli tylko 262.610 f. szt. z ogólnokrajowej sumy zysku 4.368.010 f. szt.; w r. 1863 ci sami trzej mistrzowie „wstrzemięźliwości“ z ogólnego zysku w sumie 4.669.979 f. szt. zagarnęli już 274.448 f. szt., w r. 1864 — 26 rycerzy zysku zagarnęło 646.377 f. szt.; w r. 1863 — 28 rycerzy zysku — 736.448 f. szt., w r. 1864 — 121 rycerzy zysku — 1.066.912 f. szt.; w r. 1863 — 186 rycerzy zysku — 1.320.996 f. szt.; w r. 1864 — 1131 rycerzy zysku — 2.130.818 f. szt., prawie połowę ogólnej sumy zysków rocznych; w roku 1863 — 1194 rycerzy zysku 2.418.933 f. szt., przeszło połowę ogólnej sumy zysków rocznych Ale znikomo drobna garść magnatów Anglji, Szkocji i Irlandji pochłania tak potwornie lwią część rocznej sumy rent gruntowych, że angielska mądrość stanu uważa za stosowne nie ogłaszać statystyki podziału renty gruntowej, podobnej do statystyki podziału zysków.

Lord Dufterm jest właśnie jednym z tych magnatów. Że czynsze i zyski mogą kiedykolwiek być „nadmierne“, że ten nadmiar jakoś wiąże się z nadmiarem nędzy ludu — jest to oczywiście myśl zgoła „nieprzyzwoita i niezdrowa“ (unsound). Lord Dufferin trzyma się faktów. Faktem jest, że w miarę, jak zmniejsza się liczba ludności irlandzkiej, rosną irlandzkie czynsze dzierżawne, że wyludnienie „dobrze czym“ właścicielowi ziemskiemu, a więc także i ziemi, — a więc także i ludowi, który jest tylko dodatkiem do ziemi. Oświadcza on więc, że Irlandja jest wciąż jeszcze przeludniona, i że strumień wychodztwa płynie wciąż jeszcze zbyt ospale. Irlandja, aby być już całkiem szczęśliwą, musi się wyzbyć jeszcze conajmniej 1/3 miljona ludzi pracy. Proszę jednak nie myśleć, jakoby ten poetyczny skądinąd lord był lekarzem ze szkoły Sangrada, który za każdym razem, gdy u chorego nie znajdował poprawy, puszczał mu krew,

  1. „Wie menschlich von solch‘ grossem Herrn!“ — cytata z „Fausta“ nieco zmieniona. W „Fauście“ Mefistofeles mówi o Panu Bogu:
    „Es ist gar huebsch von einem grossen Herrn
    So menschlich mit dem Teufel selbst zu sprechen“.
    („Jakżeż to ładnie, że tak wielki pan
    Po ludzku z djabłem samym gada“).
    Tłum.
    (Przypis własny Wikiźródeł Jest to fragment prologu w niebie z pierwszej części.)