zawierających opjum i t. d. Do tego dołączyć należy zanik przyrodzonych uczuć macierzyńskich, dochodzący do umyślnego głodzenia i trucia dzieci[1]. W tych okręgach rolniczych, „gdzie praca zarobkowa kobiet istnieje w minimalnych rozmiarach, również stopa śmiertelności jest najniższa“[2].
Komisja śledcza z r. 1861 doszła jednak do tego nieoczekiwanego wniosku, że stopa śmiertelności dzieci w pierwszym roku życia w niektórych okręgach rolniczych nad Morzem Północnem dorównywa niemal najbardziej osławionym okręgom przemysłowym. Dr. Juljan Hunter otrzymał zlecenie zbadania tej sprawy na miejscu. Sprawodzadanie jego zostało włączone do „Sixth report on Public Health“[3]. Dotychczas przypuszczano, że dziatwę dziesiątkuje malarja, oraz inne choroby, właściwe miejscowościom nisko położonym i błotnistym. Ankieta wykazała zjawisko wręcz odwrotne, a mianowicie, że „ta sama przyczyna, która spowodowała zniknięcie malarji — a mianowicie przekształcenie w urodzajne grunty orne terenów, które w zimie przedstawiały bagna, a latem nędzne pastwiska — spowodowała. również niezwykły wzrost śmiertelności niemowląt“[4]. Dr. Hunter przesłuchał w tej sprawie 70 lekarzy, praktykujących w owych okręgach, i zdania ich były „zdumiewająco zgodne“ na tym punkcie. Wraz z przewrotem w uprawie roli został tu mianowicie wprowadzony system przemysłowy. „Kobiety zamężne, pracujące w „bandach“ razem z dziewczynkami i z chłopcami, oddawane są za określoną sumę pieniędzy do rozporządzenia dzierżawcom przez człowieka, który się zowie „gangmaster“ [przywódca bandy] i który najmuje całą bandę. Bandy te nieraz udają się o wiele mil od swej wioski, wieczorami i rankami można je spotkać na polnych drogach. Kobiety odziane są w krótkie halki, równie krótkie suknie, w buty, a niekiedy w spodnie; wyglądają krzepko i zdrowo, ale są zepsute rozpustą, do której przy-
- ↑ „Ponadto (ankieta z r. 1861) ...wykazała, że w warunkach opisanych powyżej z jednej stromy dzieci giną z.powodu zaniedbania i nieładu w gospodarstwie domowem, będącego następstwem pracy ich matek, a z drugiej strony matki zatracają w zastraszającym stopniu uczucia macierzyńskie względem swego potomstwa. Mało je obchodzi zazwyczaj śmierć ich dzieci, a nawet niekiedy... stosują środki, bezpośrednio ją sprowadzające“ (tamże).
- ↑ Tamże, str. 454.
- ↑ Tamże, str. 454—463. „Reports by dr. Henry Julian Hunter on the excessive mortality of infants in sonie rural districts ot England“
- ↑ Tamże, str. 35, 455, 456.