Strona:PL Ludwik Ćwikliński O przechowywanym w zbiorze pism Ksenofontowych Traktacie o dochodach.djvu/38

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

względzie dojść do pewniejszego zdania, trudno też wyjaśnić słowa: πολλοί δαν ϰαί πεξοί [δημοσία] δύναιντ' άν βαρείς είναι τοίς πολεμίοις. W każdym razie pobłądził Gleininger, twierdząc, że άύτη ή ϰατασϰευή odnosi się tylko do kopalń. Jak już wspomniano powyżej, wywody poprzednie odnoszą się do całego kompleksu zarządzeń i określone są frazesem ϰατασϰεμάζειν; por. IV. 33: ὡς ἂν ἡγοῦμαι ϰατασϰευασϑείσης τῆς πόλεως ϰτλ.; tamże: ταῦτα πάντα; IV 38: ἡ ὑπάρξασα πρόσοδος τὸ ἐπιτήδειον συγϰατασϰευάζοι ἄν; IV 40: ταῦτα λαμβάνοντες ϰατασϰευάζεσϑε; IV 50: εἰ (ή πόλις) οὕτω ϰατασϰευασϑείη.
Bądź jak bądź, wzmianka o wojnie musiała się mieścić w par. 41, spowodowała ona bowiem autora do skreślenia ustępu paragr. 45–48, w którym jest mowa o tem, coby się stało z kopalniami, gdyby nieprzyjaciele wtargnęli do Attyki. Ustęp ten zdradza autora, rozumiejącego się na sprawach wojennych; ucierpiał tylko tu i owdzie przez tradycje rękopiśmienną, że zwrócę uwagę na słowa IV 44: συνήκοι τ’ ἂν τὰ ἔργα εἰς ἓν ἐξ ἁπάντων τῶν τειχῶν[1] i IV 48: ϰαὶ περὶ τῶν μετιόντων ϰαὶ περὶ

    commercio aucto inquilinorumque condicione sublevata plurimi Athenas alliciebantur. Ne hoc quidem cur bello exorto non prohibeatur exponit; nec facile potait exponere: par enim potius servanda erat, cfr. V i. Verba: αύτη ή ϰατασϰευή videntur igitur ad solas argentifodinas spectare. Haec cum ita sese habeant et eadem sententia paullo post inde a verbis § 43: λογιξομαι δεγωγε sqq. enucleatius tractetur, in § 41 sq. quoque aliquid corruptum esse putaverim: fortasse verba delenda sunt et § 43 cum initio $ 41-ae coniungenda. Is qui verba illa suspecta addidit fortasse Oec. V 13 respexit.

  1. Od par. 43 począwszy autor twierdzi, że nawet w razie wybuchu wojny nie potrzebaby kopalń opuszczać. Gdyby bowiem w rewirze kopalń, w środku między warownią na północy w Thorikos a warownią na południu w Apapblystos powstało ἐπὶ τῷ ὑψηλοτάτῳ Βήσης τρίτον ἔρυμα, συνήϰοι τ’ ἂν τὰ ἔργα εἰς ἓν ἐξ ἁπάντων τῶν τειχῶν, ϰαὶ εἴ τι αἰσϑάνοιτο πολεμιϰόν, βραχὺ ἂν εἴη ἑϰάστῳ εἰς τὸ ἀσφαλὲς ἀποχωρῆσαι. Co znaczą wyrazy συνήϰοι τ’ ἂν τὰ ἔργα εἰς ἓν ἐξ ἁπάντων τῶν τειχῶν? Co znaczy mianowicie τά έργα? Weiske, a za nim niektórzy inni biorą έργα w znaczeniu έργάται. W takim razie takby zdanie przytoczone tłumaczyć należało: robotnicy zejśćby się mogli z wszystkich warowni w jedno miejsce. Atoli robotnicy pracowali nie w warowniach, lecz w kopalniach. Nadto przez wystawienie trzeciego fortu, chcianoby właśnie to osiagnać, aby robotnicy nie mieli dalekiej drogi do miejsca bezpiecznego, aby raczej mogli schronić się spiesznie już to w Anaphlystos, już też w Thorikos, już też wreszcie w Besa, nie zaś wszyscy na jednem miejscu; cel ten określony jest jasno w zdaniu następującem ϰαί εί τι αίσϑάνοιτο ϰτλ. — Kaibel zatem, Sententiarum liber sextus, Hermes 28, 48 poprawia wyrazy είς έν έξ άπάντων τών τειχών na είς έν εϰαστον τών τειχών. Poprawka ta musi się wydawać nader watpliwą, skoro zdanie następujące: ϰαί εί τι αίσάνοιτο ϰτλ. tę samą myśl wyraża, tylko poprawniej i pełniej. Nie można też pominąć milczeniem, że έργα w traktacie zachodzi bez wyjątku w znaczeniu kopalnie (fodinae). Związek myśli i tekst świadczą jednak o tem, że na tem miejscu rzeczownikowi τά έργα znaczenia tego przysądzać nie można; nie zezwalają na to słowa: έξ άπάντων τών τειχών; gdyby je zaś uznać chciano za dopisek za-