Przejdź do zawartości

Strona:PL Luís de Camões - Luzyady.djvu/47

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
Objaśnienia do pieśni pierwszéj.


(oktawa 1). Taprobana — starożytna nazwa wyspy Cejlon.
(ok. 4). Hippokrêne — źródło powstałe według podania na południowym stoku góry Helikonu w Beocyi wskutek uderzenia kopytem Pegaza; poświęcone Apolinowi i Muzom. Każdy pijący zeń miał otrzymywać natchnienie poetyczne.
(ok. 6). „A ty, zrodzony“ i t. d. — poeta zwraca się do spółczesnego sobie króla Sebastyana.
(ok. 7). 25 czerwca 1139 roku, król Alfons I odniósł zwycięstwo nad Maurami pod Ouriką. Zwycięstwo to było poprzedzone widzeniem cudowném, o którém sam król przed bitwą wojsku opowiedział.
(ok. 8). Gangies — rzeka święta u Hindusów.
(ok. 12). Nuno Alvarez Pereira przyczynił się do wyniesienia na tron Jana I, brał wielki udział w walce z Kastylczykami, dowodził przednią strażą w bitwie pod Aljubarota, która ostatecznie zapewniła królowi koronę. Zmarł w klasztorze karmelitów 1429 r.
(ok. 12). Egaz Moniz — zrazu opiekun a potém wierny przyjaciel Alfonsa I, rycerz pełen poświęcenia dla ojczyzny. Kiedy Alfons, oblężony w murach Guimaraens przez Kastylczyków, ujrzał się doprowadzonym do ostateczności, Egaz bez jego wiedzy zawarł przymierze z nieprzyjacielem, obiecując hołd w imieniu swego króla i stawiąc w zakład własną głowę i losy rodziny. Kiedy oswobodzony w ten sposób Alfons nie zatwierdził warunków pokoju, Egaz z całą rodziną stawił się na dworze króla Kastylii, boso i ze sznurem na szyi; na szczęście wróg umiał uszanować taką wierność danemu słowu i wolnością go obdarzył.
(ok. 12). Fuas Roupinho — również rycerz za czasów Alfonsa I zniszczył flotę Maurów u przylądka Espiehel i pobił ich powtórnie pod Ceutą.
(ok. 12). W wieku XV-ym damy angielskie, obrażone przez młodzież swego kraju, udały się ze skargą do księcia Lancastru, który lękając się, aby nie przyszło do wojny domowéj, przesłał rycerstwu portugalskiemn zaprosiny na wielki turniej ku obronie honoru dam angielskich. Za pozwoleniem króla Jana I, dwunastu rycerzy portugalskich udało się do Anglii, gdzie w szrankach świetne zwycięstwo odnieśli. Camoens w pieśni VI-éj obszernie ten czyn chlubny opisuje.
(ok. 14). Edward Pacheco, Pereira, Franciszek i Wawrzyniec Almeida, Franciszek i Alfons Albuquerque, Jan Castro — zdobywcy i rządcy Indyj za Emanuela (1495 — 1521). Dzieje ich czynów a często i niedoli są tak dziwne, że się wydają prawie bajecznemi.