Strona:PL Luís de Camões - Luzyady.djvu/195

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
Objaśnienia do pieśni siódméj.


(ok. 4). Marcin Luter — wódz reformacyi w Niemczech.
(ok. 5). Henryk VIII, król angielski, nosił jak i jego poprzednicy tytuł króla Jerozolimy.
(ok. 6). Mowa tu o Franciszku I-ym, synu Karola Orleańskiego księcia d’Angoulême, który wstąpił na tron francuski po teściu swoim Ludwiku XII-ym w 1515 roku. Wznowił on pretensye swych przodków do Medyolanu i Genui i prowadził ciągle wojny we Włoszech, a potém z cesarzem Karolem V-ym, w których obok świetnych zwycięstw ponosił i straszne klęski. Podczas jednéj z wojen z Karolem V-ym zawarł Franciszek sojusz z książętami protestanckiemi w Niemczech i z Solimanem II-im, sułtanem tureckim.
(ok. 7). Cynypha — dziś Ouady — Quaham rzeka w Afryce Trypolitańskiéj wpadająca do morza Śródziemnego — (Lamarre).
(ok. 7). Wojna o Medyolan — patrz 3 — ok. 6. (Przypis własny Wikiźródeł błędne odniesienie w przypisie, nie wiadomo, do którego miejsca tekstu miał się on odnosić)
(ok. 9). Kadmus, syn Agenora, króla Fenicyi, założyciel Teb, zabił w Beocyi smoka, syna Marsa i Wenery, który mu pożarł dwóch towarzyszy. Kadmus z rozkazu Pallady posiał jego zęby w ziemię, z tego zasiewu zrodziło się wielu mężów zbrojnych, którzy zaraz walczyć z sobą zaczęli i wymordowali się wzajemnie, z wyjątkiem pięciu, którzy wierni Kadmusowi z nim razem Teby wznieśli.
(ok. 11). Paktol, rzeka w Lidyi wpadająca do rzeki Hermus, dziś Sart i Sarabat. Niegdyś rzeka ta zawierała złoty piasek.
(ok. 13). Sułtan Orkhan w 1329 r. ustanowił milicyą turecką, złożoną z młodych chrześcijan, zmuszonych do przyjęcia muzułmańskiéj wiary, głośną potém pod imieniem jańczarów.
(ok. 17). Emodyjskie szczyty są przedłużeniem gór Imaus — dziś to Himalajskie.
(ok. 24). Fakt historyczny. Maur ten oddał wielkie usługi Portugalczykom, skoro zaś zaszły nieporozumienia z Samorinem, nie czując się bezpiecznym, gdyż i na niego zaczęto patrzéć podejrzliwie, schronił się na okręt portugalski i chrzest przyjął.
(ok. 40). Powiadają, że Pitagoras zwiedził Indye. Błędem byłoby mniemać, iż braminowie byli jego uczniami: przeciwnie, Pitagoras przejął od czcicieli Brahmy niektóre zasady swéj religii. Być może wszakże, iż zebrał i uporządkował ich przepisy; w tém jedynie znaczeniu należy przyjmować słowa Camoensa o owym mędrcu, który był ich mistrzem (Lamarre). Pitagoras piérwszy użył wyrazu „filozofia” na oznaczenie pewnéj nauki, wychodząc z zasady, iż Bóg jest tylko mądry, a ludzie jedynie kochają mądrość, są miłośnikami mądrości.