Strona:PL Limanowski - O kwestji robotniczej 1871.pdf/21

 Zapytajcie naszych tułaczy, których klasa robotnicza po bratersku przygarnęła.
 Czytajcie opisanie rewolucji 1848 r., a znajdziecie tam pełno rzewnych przykładów najzacniejszego usposobienia klasy pracującej. Opowiem tu tylko jeden wypadek.
 Podczas ulicznego boju jedna ze strażnic wojskowych stawiała silny opór. Lud, nim ją zdobył, drogę własnymi trupami usłał. Gdy pobrano żołnierzy do niewoli, krzyk zemsty rozlegał się nad ich głową. Lecz odezwały się głosy do uczucia ludzkości przemawiające, i tłum się uciszył. W tem jeden z tłumu wykrzyknął z zawziętością:
 — Zemsta oni zabili mego brata.
 Na to odpowiedział mu stojący obok niego robotnik:
 — A kogóż chcesz zamordować, aby też nie był twoim bratem?!
 Te szlachetne słowa rozbroiły ostatecznie gniew ludu.
 Tak, szanowni słuchacze, każdy musi przyznać, że dla sprawy słuszności, swobody i braterstwa goręcej uderzają serca stanu pracującego, niż innych stanów.
 Przytem odmienne są warunki, przy których stan średni dorabiał się znaczenia, i przy których ludzie pracy mają otwarte pole do wywalczenia należnego sobie stanowiska.
 W obec feudalizmu, przed przemocą trzeba było bronić się i walczyć wybiegami, schlebianiem, przywilejami.
 Wśród społeczeństwa, gdzie istnieje już swoboda słowa zgromadzeń i stowarzyszeń, najkorzystniej oprzeć się na słuszności, własnej pracy i wzajemnem wspomaganiu się. Środki te wyrabiają charakter poważny, niepodległy, brzydzący się wybiegiem, pełny poczucia własnej godności i siły, miłujący braterstwo i swobodę. Walka takim orężem toczona uwieńczy zwycięstwem to, czemu najsłuszniej zwycięstwo się należy.
 Z przyjściem pracy do przeważnego stanowiska — praca ręczna wniesie nowy pierwiastek pożyteczny do życia społecz-