dobnych środków się chwytały, do pewnego rozwiązania, a przynajmniej złagodzenia sprawy agrarnej. Dla włościan dłużników, którzy nie pokończyli swych dawnych z panami rozrachunków, wynikłych na tle wykupu gruntów lub powinności, była to radykalna likwidacja szczątków prawa pańszczyźnianego i zupełne wyzwolenie gospodarcze. Poprawiła materjalne położenie masy drobnych gospodarzy i dzierżawców i uratowała drobną własność od ruiny. Przyrównać ją można z tego względu do reformy włościańskiej francuskiego Zgromadzenia Prawodawczego. Jak tamta, tak i ona położyła natychmiastowy kres rewolucyjnym ruchom na wsi, doraźnie zaspokoiwszy najpilniejsze potrzeby rolników.
a kwestja agrarna
Ale jeszcze więcej, niż rewolucja sama, uczyniła dla sprawy włościańskiej porewolucyjna monarchja, w Grecji „tyranją“ zwana, w przeciwstawieniu do dawnej królewskiej (tyrannis – basileja). Uzurpatorowie rozpoczęli w Grecji politykę wysyłania kolonij rolniczych (w Attyce nazywano je kleruchiaj, a samych kolonistów kleruchoj) do nowonabytych krajów: rekrutujący się z bezrolnych i małorolnych włościan koloniści otrzymywali tam niewielkie działy gruntu i zasiłki na zagospodarowanie się na nowej siedzibie. Rosła w ten sposób w wielu kantonach greckich drobna własność ziemska, a wraz potężniała ilościowo i jakościowo klasa gospodarzy wiejskich. Niedość na tem. Zwalczając najzawziętszego swego wroga politycznego, jakim była arystokracja rodowa i ziemska, tyrani nie tylko uciekali się do rujnowania jej podatkami i ciężarami państwowe-
