mi, lecz niejednokrotnie na większą lub mniejszą skalę przedsiębrali konfiskatę majątków magnackich, zwłaszcza należących do emigrantów, którzy, jak ateńscy Alkmeonidzi za Pizystrata lub Alceusz lesboski za Pittaka, porzucali ojczyznę w ucieczce przed „gwałtami“ i „terrorem“ uzurpatorów. Pizystrat ateński „rozdawał bezrolnym grunta arystokratów“, małorolnym zaś pomagał, pożyczając pieniędzy na uprawę roli, by mogli się z gospodarki wiejskiej utrzymać“. Jeżeli rewolucyjną likwidację resztek prawa pańszczyźnianego można było przyrównać do reformy włościańskiej francuskiego Zgromadzenia Prawodawczego, to polityka agrarna tyranów miała dla sprawy włościan greckich takie mniej więcej znaczenie, jak sprzedaż dóbr narodowych we Francji, skonfiskowanych duchowieństwu i emigrantom. W w. V większość kantonów greckich nie znała kwestji agrarnej. Jak Francja pierwszej połowy w. XIX, były Jonja, Attyka, Eubeja, Megara, wyspy morza Egejskiego i t. p. krainami, w których bezwzględnie przeważała drobna i średnia własność gruntowa, a masa włościańska składała się z gospodarzy, mających byt zapewniony. Życie polityczne demokracji ateńskiej czasów Klistenesowskich ujawnia znaczny wpływ i potęgę tej klasy, nie słabnące zgoła aż do czasów po Temistoklesie. Konstytucja Klistenesa na jej przewadze się opierała. Gdy po wojnach Perskich, i przekształceniu się Aten dzięki związkowi (symmachji) w państwo morskie oraz na skutek rozwoju: żeglugi, handlu i przemysłu, górę w życiu społecznem i politycznem wzięły elementy miejskie, gdy w wieku Peryklesowym i następnym wystąpiła na widownię coraz to potężniejąca radykalna demokra-
