Strona:PL Kraszewski - Kościół Święto Michalski w Wilnie.pdf/16

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

sekciarzy, a umysły ciekawe i lekkie łatwo przyjęły błędy, które cała Europa tak łakomie chwytała. Dla tego to Zygmunt August, roku 1543, wydał wyrok powtórny przeciw kacerzom, srogo zaprzeczający wwożenia do kraju ksiąg nowymi błędami zatrutych[1].
Nie pomogło i to wszelako, rozszerzały się nowe zdania, formowały się stowarzyszenia, zwiększała się liczba dysydentów, zaczęły nowe myśli brać przewagę. Było je komu popierać, zaczęto dowodzić, jak niepodobna zatamować biegu religijnych opinii, jak każdemu wolność sumienia zostawić należy, i wydano wyrok zupełnego pokoju dysydentom.
Przysiągł więc, ów to tak nie tolerujący Henryk Walezy na tolerancyę, za nim Stefan Batory i Zygmunt III nakoniec[2], który jakkolwiek ścisły w religijnych materyach, nie mógł się z pod raz ustanowionego prawa wywinąć, chociaż następstwa pokazały, że je nie bardzo ściśle dochował; bo sam fanatyk nie cierpiał heretyków i krótko ich trzymał nieboraków.

Po jego śmierci walna stąd wywiązała się sprzeczka; uważali dysydenci że mimo przysięgi, jaką im pozornie pokój zapewniano, nie

  1. Prohibuit ut studiosi extra Regnum operam dantes literis, doctrinas novas aut libros de iis adveherent in Poloniam, Theodor. Scumino. Episc. Gratianopol. de jure pers. tit. 3 n. 16.
  2. Pacem dissidentium in religione tuebor.