przeczeniem życia i już dlatego samego niema tu żadnego związku z resztą żywotów. Tyle tylko, że to było, ale nie działo się nic, bo niema żadnych zdarzeń, gdzie wszystko jest marnością nad marnościami.
Tyle więc mamy życiowych historyj: cztery, pięć, osiem. Osiem żywotów, które składają się na jedno moje życie i wiem, że gdybym miał dość czasu i jaśniejszą głowę, to znalazłoby się ich jeszcze więcej, choćby nawet niezwiązanych z sobą jak najściślej i choćby śród nich były takie, które trwały tylko chwilę i zdarzały się tylko raz. A może jeszcze więcej jest takich, które wogóle nie mogły się przejawić? Gdyby życie moje upływało było inaczej, gdybym był czem innem, albo gdyby mnie były spotkały inne przygody, może byłyby się ze mnie wynurzyły całkiem inne — powiedzmy osoby — zdolne postępować zgoła inaczej, niż postępowałem ja. Gdybym naprzykład był miał inną żonę, mógł zrodzić się we mnie człowiek kłótliwy i popędliwy. W innych zaś okolicznościach byłbym może postępował jako człowiek lekkomyślny. Wszystko jest możliwe i niczego nie mogę wyłączyć.
A przytem wiem całkiem dobrze, że nie jestem bynajmniej jakąś postacią interesującą i skompliko-
